تفسیر سوره بقره (آیات :151تا172)
**************************************************************************************************************************
آيه 151
متن آيه :
كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ
ترجمه :
و همچنين ( براي تكميل نعمت خود بر شما ) پيغمبري را از خودتان در ميانتان برانگيختم كه آيات ( قرآن ) ما را بر شما فرو مي‌خواند ( و نشانه‌هاي وحدانيّت و عظمت خدا را در گستره جهان به شما مي‌نماياند ) و شما را پاكيزه مي‌دارد ( از رذائلي همچون زنده‌بگور كردن دختران و خونريزيها و كشتن فرزندان از ترس فقر و فاقه و غيره . و با كاشتن نهال فضائل در اندرونتان ، شما را سرور و سرمشق ديگران مي‌سازد ) و به شما كتاب ( قرآن ) و حكمت ( اسرار و منافع احكام ) را مي‌آموزد ( تا با حفظ نظم و لفظ قرآن و بهره‌مندي از نور آن ، به زندگي خويش حيات و تحرّك بخشيد و با استفاده از سنّت عملي و سيرت نبوي ، به احكام شريعت آشنا گرديد ) . و به شما ( به همراه كتاب و حكمت ) چيزي ياد مي‌دهد كه نمي‌توانستيد آن را بياموزيد ( چون وسيله آموزش آن ، انديشه و نگاه نيست ، بلكه بايد از راه وحي آموخته شود . همانند اخبار عالم غيب و اشارات علمي و بيان سرگذشت پيغمبران و احوال پيشينيان ، كه نه تنها براي اعراب بلكه براي اهل كتاب نيز مجهول بود ) .
توضيحات :
« كَمَا » : همان گونه كه . مانند اين انعام ديگرمان كه رسولي از ميان . « يَتْلُو » : فرو مي‌خواند . در رسم‌الخطّ قرآني الف زائدي در آخر دارد . « الْكِتَابَ » : مراد قرآن است . « الْحِكْمَةَ » : سنّت نبوي . شناخت اسرار شريعت .
**************************************************************************************************************************
آيه 152
متن آيه :
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ
ترجمه :
پس مرا ياد كنيد ( با طاعت و عبادت و دوري از معاصي ، به دل و زبان و قلم و قدم ، و سير در آفاق و انفس ، جهت كشف عظمت و قدرت من ) تا من نيز شما را ياد كنم ( با اعطاء ثواب و گشايش ابواب سعادت و خيرات و ادامه پيروزي و قدرت و نعمت ) و از من سپاسگزاري كنيد ( و با گفتار و كردار ، شكرگزار انعام و احسان من باشيد ) و از من ناسپاسي مكنيد ( و نعمتهاي مرا ناديده مگيريد ) .
توضيحات :
« لا تَكْفُرُونِ » : منكر نعمتهاي من بر خود با سپاسگزاري نكردن از آنها نشويد . ياء متكلّم براي تخفيف و تناسب فواصل حذف شده است .
**************************************************************************************************************************
آيه 153
متن آيه :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ
ترجمه :
اي كساني كه ايمان آورده‌ايد ! از بردباري و نماز ( در برابر حوادث سخت زندگي ) كمك بگيريد ( و بدانيد كه ) خدا با بردباران است ( و يار و ياور ايشان است ) .
توضيحات :
« إسْتَعِينُوا » : ياري جوئيد .
*************************************************************************************************************************
آيه 154
متن آيه :
وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبيلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ
ترجمه :
و به كساني كه در راه خدا كشته مي‌شوند مرده مگوئيد ، بلكه آنان زنده‌اند ، وليكن شما ( چگونگي زندگي ايشان را ) نمي‌فهميد .
توضيحات :
« أَمْوَاتٌ » : مردگان . « أَحْيَآءٌ » : زندگان . واژه‌هاي اموات و احياء ، خبر مبتداي محذوف بوده و تقدير چنين است : هُمْ أَمْوَاتٌ بَلْ هُمْ أَحْيَآءٌ . « لا تَشْعُرُونَ » : احساس نمي‌كنيد . نمي‌فهميد . پي نمي‌بريد .
**************************************************************************************************************************
آيه 155
متن آيه :
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ
ترجمه :
و قطعاً شما را با برخي از ( امور همچون ) ترس و گرسنگي و زيان مالي و جاني و كمبود ميوه‌ها ، آزمايش مي‌كنيم ، و مژده بده به بردباران .
توضيحات :
« لَنَبْلُوَنَّكُمْ » : بيگمان شما را مي‌آزمائيم . « الأَنفُسِ » : جانها . كسان . اشخاص .
**************************************************************************************************************************
آيه 156
متن آيه :
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ
ترجمه :
آن كساني كه هنگامي كه بلائي بدانان مي‌رسد ، مي‌گويند : ما از آنِ خدائيم و به سوي او بازمي‌گرديم .
توضيحات :
« أَصَابَتْهُمْ » : بديشان رسيد . بر سر آنان آمد . « إِنَّا » : اين كه ما . « رَاجِعُونَ » : بَرگشتگان . رجوع‌كنندگان .
*************************************************************************************************************************
آيه 157
متن آيه :
أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ
ترجمه :
آنان ( همان بردباران با ايماني هستند كه ) الطاف و رحمت و احسان و مغفرت خدايشان شامل حال آنان مي‌گردد ، و مسلّماً ايشان راه‌يافتگان ( به جاده حق و حقيقت و طريق خير و سعادت ) هستند .
توضيحات :
« صَلَوَاتٌ » : جمع صَلاة ، عنايت . مغفرت . رأفت . « الْمُهْتَدُونَ » : راه‌يافتگان .
*************************************************************************************************************************
آيه 158
متن آيه :
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ اللّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ
ترجمه :
بيگمان ( دو كوه ) صفا و مروه ( و هفت بار سعي ميان آن دو ) از نشانه‌هاي ( دين ) خدا و عبادات الله هستند . پس هر كه ( مي‌خواهد فريضه ) حجّ بيت ( الله‌الحرام ) يا عمره را به جاي آورد ، بر او گناهي نخواهد بود كه آن دو ( كوه ) را بارها طواف كند ( و سعي ميان صفا و مروه را به جاي آورد ) . هر كه به دلخواه كار نيكي را انجام دهد ( و بيش از واجبات ، به طاعت و عبادت پردازد ، خدا پاداش او را مي‌دهد ، چه ) بيگمان خدا سپاسگزار و آگاه ( از اعمال و نيّات عبادت‌كنندگان ) است .
توضيحات :
« الصَّفَا » : اسم كوهي است . « الْمَرْوَةَ » : اسم كوهي است . « شَعَآئِرِ » : جمع شَعيرَة ، علامتها . نشانه‌ها . در اينجا شعائر بر امكنه عبادت اطلاق شده است . « حَجَّ الْبَيْتَ » : قصد كعبه براي اداي مناسك در موسم حجّ كرد . « إعْتَمَرَ » : قصد عُمره كرد . « جُنَاحَ » : گناه . « يَطَّوَّفَ » : طواف كند . سعي كند . فعل مضارع باب تفعّل است و اصل آن ( يَتَطَوَّفَ ) مي‌باشد . « تَطَوَّعَ » : آزادانه و راغبانه به عهده گرفت . « خَيْراً » : كار نيكو . خوبي . اعم از حجّ و عمره و طواف و . . . « شَاكِرٌ » : سپاسگزار . اين واژه بيانگر مبالغه احسان خدا در حق بندگان است و براي خدا معني جزا دهنده طاعت و كردار شايسته را دارد .
*************************************************************************************************************************
آيه 159
متن آيه :
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِن بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلعَنُهُمُ اللّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ
ترجمه :
بيگمان كساني كه پنهان مي‌دارند آنچه را كه از دلائل روشن و هدايت فرو فرستاده‌ايم ، بعد از آن كه آن را براي مردم در كتاب ( تورات و انجيل ) بيان و روشن نموده‌ايم ، خدا و نفرين‌كنندگان ( چه از ميان فرشتگان و چه از ميان مؤمنان انس و جان ) ، ايشان را نفرين مي‌كنند ( و خواستار طرد آنان از رحمت خدا خواهند شد ) .
توضيحات :
« الْبَيِّنَاتِ » : دلائل روشن . آيات دالّ بر صدق خاتم‌الانبياء . « الْهُدَيا » : رهنمود . راهنماي به سوي حق و حقيقت . « الْكِتَابِ » : مراد مي‌تواند تورات باشد ( نگا : انعام / 91 ) ، يا جميع كتابهاي آسماني ، اعم از تورات و انجيل و قرآن . « اللاّعِنُونَ » : نفرين‌كنندگان ، و آنان عبارتند از مؤمنان و فرشتگان .
**************************************************************************************************************************
آيه 160
متن آيه :
إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ وَأَصْلَحُواْ وَبَيَّنُواْ فَأُوْلَئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
ترجمه :
مگر كساني كه توبه كنند ( از كتمان حق ) و به اصلاح ( حال خود و جبران مافات ) بپردازند و ( آنچه را كه از اوصاف پيغمبر و اسلام و ديگر حقائق مي‌دانستند و پنهان مي‌كردند ) آشكار سازند . چه توبه چنين كساني را مي‌پذيرم و من بسي توبه‌پذير و مهربانم .
توضيحات :
« بَيَّنُوا » : روشنگري كردند . پنهان را آشكار نمودند . « أَتُوبُ عَلَيْهِمْ » : توبه ايشان را مي‌پذيرم . با فضل و مغفرت خود به سويشان برمي‌گردم .
**************************************************************************************************************************
آيه 161
متن آيه :
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ
ترجمه :
كساني كه كفر ورزيدند و در حالي كه كافر بودند مردند ( و با استمرار كفر و بدون توبه و پشيماني ، از دنيا رفتند ) نفرين خدا و فرشتگان و همه مردمان بر آنان خواهد بود .
توضيحات :
« وَ هُمْ كُفَّارٌ » : و حال آن كه كافر باشند . « أَجْمَعِينَ » : جملگي . همگي . اين واژه تأكيد است و شامل كافران نيز مي‌گردد ، زيرا كه در روز قيامت كافران هم يكديگر را نفرين مي‌كنند ( نگا : عنكبوت / 25 ، احزاب / 68 ) .
**************************************************************************************************************************
آيه 162
متن آيه :
خَالِدِينَ فِيهَا لاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ
ترجمه :
جاودانه در آن نفرين باقي مي‌مانند ( و هميشه در آتش دوزخ بسر مي‌برند ) و نه عذاب آنان سبك مي‌شود و نه مهلتي بديشان داده مي‌شود .
توضيحات :
« لا يُخَفَّفُ » : سبك نمي‌گردد . كاستي داده نمي‌شود . « وَ لاهُمْ يُنظَرُونَ » : مهلت و فرصت بديشان داده نمي‌شود .
**************************************************************************************************************************
آيه 163
متن آيه :
وَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ
ترجمه :
خداوند شما ، خداوند يكتا و يگانه است و هيچ خدائي جز او كه رحمان و رحيم است وجود ندارد .
توضيحات :
« إلهٌ » : معبود . « وَاحِدٌ » : يكتا . يگانه .
**************************************************************************************************************************
آيه 164
متن آيه :
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاء فَأَحْيَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخِّرِ بَيْنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ
ترجمه :
مسلّماً در آفرينش آسمانها و زمين و آمد و شد شب و روز ( و اختلاف آن دو در درازي و كوتاهي و منافع بيشمار آنها ) و كشتيهائي كه به سود مردم در دريا در حركتند ( و برابر قانون وزن مخصوص اجسام و سرشت آب و باد و بخار و برق ، و غيره كه از ساخته‌هاي پروردگارند در جريانند ) و آبي كه خداوند از آسمان نازل كرده ( كه برابر قوانين منظّمي بخارها به ابرها تبديل و بر پشت بادها به جاهائي كه خدا خواسته باشد رهسپار مي‌گردند و پس از تلقيح ، به صورت برف و تگرگ و باران مجدّداً بر زمين فرو مي‌ريزند ) و با آن زمين را پس از مرگش زنده ساخته و انواع جنبندگان را در آن گسترده ، و در تغيير مسير بادها و ابرهائي كه در ميان آسمان و زمين معلّق مي‌باشند ( و برابر قوانين و ضوابط ويژه‌اي در پهنه فضا پراكنده نمي‌گردند و هدر نمي‌روند ) ، بيگمان نشانه‌هائي ( براي پي‌بردن به ذات پاك پروردگار و يگانگي خداوندگار ) است براي مردمي كه تعقّل ورزند .
توضيحات :
« خَلْقِ » : آفرينش . موجودات . « إخْتِلافِ » : آمد و شد ( نگا : فرقان / 62 ) . دگرگوني از لحاظ زيادت و نقصان و غيره . « الْفُلْكِ » : كشتيها . اين واژه براي مفرد و جمع به كار مي‌رود ( نگا : هود / 37 ، يونس / 22 ) . « بِمَا » : به سود . به چيزي كه سود مي‌رساند . واژه ( مَا ) مصدريّه يا موصول است . « مِن السَّمَآءِ » : از آسمان . مراد از آسمان ، ابر آسمان است ( نگا : نور / 43 ، واقعه / 69 ) . « بَثَّ » : پخش كرد . زياد كرد ( نگا : نساء / 1 ) . « دَآبَّةٍ » : رونده . اين واژه گاهي شامل انسان و غيرانسان است ( نگا : هود / 6 و 56 ) . و گاهي شامل جانداران بجز انسان و پرندگان ( نگا : انعام / 38 ) . و زماني شامل همه جانداران بجز انسان ( نگا : عنكبوت / 60 ) . در اينجا شامل انسان و غيرانسان است . « تَصْرِيفِ » : وزاندن . از اين سو بدان سو حركت دادن . « الرِّيَاحِ » : بادها . « السَّحَابِ » : ابر . « الْمُسَخَّرِ » : فرمانبردار . مقهور .
*************************************************************************************************************************
آيه 165
متن آيه :
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبّاً لِّلّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ
ترجمه :
برخي از مردم هستند كه غير از خدا ، خدا گونه‌هائي برمي‌گزينند و آنان را همچون خدا دوست مي‌دارند ، و كساني كه ايمان آورده‌اند خدا را سخت دوست مي‌دارند ( و بالاتر از هر چيز بدو عشق مي‌ورزند ) . آنان كه ستم مي‌كنند اگر مي‌شد عذابي را مشاهده نمايند كه هنگام ( رستاخيز ) مي‌بينند ، ( مي‌فهمند كه ) قدرت و عظمت همه از آن خدا است و خدا داراي عذاب سختي است .
توضيحات :
« مِن دُونِ اللهِ » : غير از خدا . به جاي خدا . « أَندَاداً » : جمع نِدّ ، همتاها . همگونها . انبازها . « يُحِبُّونَهُمْ » : دوستشان مي‌دارند . جمله حاليّه است براي ضمير مستتر در فعل ( يَتَّخِذُ ) كه به لفظ ( مَنْ ) برمي‌گردد . فعل ( يَتَّخِذُ ) با توجّه به لفظ ( مَنْ ) مفرد ذكر گشته است ، و فعل ( يُحِبُّونَهُمْ ) با توجّه به معني ( مَنْ ) جمع آورده شده است . « وَ لَوْ يَرَي الَّذِينَ ظَلَمُوا » : اگر كساني كه بر خويشتن ستم روا ديده‌اند مي‌ديدند . اگر كساني كه بر خويشتن ستم روا ديده‌اند مي‌دانستند . جواب ( لَوْ ) محذوف است كه چنين است : لَوَقَعُوا مِنَ الْحَسْرَةِ وَ النَّدَامَةِ فِيمَا لا يَكَادُ يُوصَفُ . « أَنَّ الْقُوَّةَ ِللهِ جَمِيعاً » : قدرت جملگي از آن خدا است . اين جمله جانشين دو مفعول ( يَري ) است .
************************************************************************************************************************
آيه 166
متن آيه :
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ وَرَأَوُاْ الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأَسْبَابُ
ترجمه :
در آن هنگام كه ( رستاخيز فرا مي‌رسد و پيروان سرگشته از رهبران گمراه‌كننده مي‌خواهند كه رستگارشان سازند و ) رهبران از پيروان خود بيزاري مي‌جويند ( و نسبت به آنان اظهار ناشناسي و بيگانگي مي‌كنند ) و عذاب را مشاهده مي‌نمايند ، و روابط ( و پيوندهاي مودّت و محبّتي كه در دنيا ميانشان بود ) گسيخته مي‌گردد ( و دستشان از همه جا كوتاه مي‌شود ) .
توضيحات :
« تَبَرَّأَ » : بيزاري نمود . « أُتُّبِعُوا » : پيروي شدند . « إِتَّبَعُوا » : پيروي كردند . « تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأسْبَابُ » : پيوندها و روابطشان گسيخت . « الأسْبَابُ » : جمع سَبَب ، وسائل نجات .
**************************************************************************************************************************
آيه 167
متن آيه :
وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّؤُواْ مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ
ترجمه :
و ( در اين موقع ) پيروان مي‌گويند : كاش بازگشتي ( به دنيا ) مي‌داشتيم تا از آنان بيزاري جوئيم ، همان گونه كه آنان ( امروزه ) از ما بيزاري جستند ( و ناآشنايمان ناميدند . آري ) اين چنين خداوند كردارهايشان را به گونه حسرت‌زا و اندوهباري نشان ايشان مي‌دهد ، و آنان هرگز از آتش ( دوزخ ) بيرون نخواهند آمد .
توضيحات :
« كَرَّةً » : برگشت . عودت و رجوع به دنيا ( نگا : زمر / 58 ) . « كَذلِكَ » : اين چنين . « يُرِيهِمْ » : بديشان نشان مي‌دهد . بديشان حالي مي‌كند . ضمير ( هِمْ ) در ( يُرِيهِمْ ) مفعول اوّل ، و واژه ( أَعْمَالَ ) مفعول دوم ، و ( حَسَراتٍ ) مفعول سوم يا حال ( هِمْ ) مي‌باشد . « حَسَرَاتٍ » : آه‌ها و ناله‌ها . افسوسها .
**************************************************************************************************************************
آيه 168
متن آيه :
يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي الأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ
ترجمه :
اي مردم ! از آنچه در زمين است و حلال و پاكيزه است ( و خدا آن را تحريم نكرده و نفس انسان گوارا و خوشايندش مي‌داند ) بخوريد ، و پا به پاي اهريمن راه نيفتيد ( و به دنبال شيطان روان نشويد ) . بيگمان او دشمن آشكار شما است .
توضيحات :
« حَلالاً » : حال ( ما ) يا مفعول ( كُلُوا ) يا صفت مفعول محذوفي است كه تقدير آن چنين است : كُلُوا شَيْئاً حَلالاً : يا صفت مصدر محذوفي است و تقدير آن چنين مي‌شود : كُلُوا أَكْلاً حَلالاً . « طَيِّباً » : پاكيزه ، صفت ( حَلالاً ) است . « خُطُوَاتِ » : جمع خُطْوَةَ ، گامها . « مُبِينٌ » : آشكار . آشكاركننده . از مصدر ( إبانة ) كه به صورت لازم و متعدّي به كار مي‌رود . يعني : ظَاهِرُ الْعَدَاوَةِ ، يا : مُظْهِرُ الْعَدَاوَةِ .
**************************************************************************************************************************
آيه 169
متن آيه :
إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاء وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ
ترجمه :
او تنها شما را به سوي زشتكاري و گناهكاري فرمان مي‌دهد ( و بديها را در نظرتان مي‌آرايد و شما را وا مي‌دارد بر ) اين كه آنچه را نمي‌دانيد به خدا نسبت دهيد ( و با پيروي از اوهام و خرافات نادانسته به دنبال معبودهاي باطل روان شويد و حلال را حرام ، و حرام را حلال بشمار آوريد ) .
توضيحات :
« السُّوءِ » : بدي . هر گناهي كه سرانجام ناپسندي داشته باشد . قبيح . « الْفَحْشَآءِ » : زشت‌ترين معاصي ، مانند زنا و قتل . « مَا لا تَعْلَمُونَ » : آنچه را كه نمي‌دانيد . مفعول فعل ( لا تَعْلَمُونَ ) محذوف و تقدير آن چنين است : مَا لا تَعْلَمُونَ الإِذْنَ فِيهِ مِنَ اللهِ . . .
**************************************************************************************************************************
آيه 170
متن آيه :
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللّهُ قَالُواْ بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَلاَ يَهْتَدُونَ
ترجمه :
و هنگامي كه به آنان گفته شود : از آنچه خدا فرو فرستاده است پيروي كنيد ( و راه رحمان را پيش گيريد ، نه راه شيطان را ) ، مي‌گويند : بلكه ما از آنچه پدران خود را بر آن يافته‌ايم پيروي مي‌كنيم ( نه از چيز ديگري ) . آيا اگر پدرانشان چيزي ( از عقائد و عبادات دين ) را نفهميده باشند و ( به هدايت و ايمان ) راه نبرده باشند ( باز هم كوركورانه از ايشان تقليد و پيروي مي‌كنند ؟ ) .
توضيحات :
« أَلْفَيْنَا » : يافته‌ايم . ديده‌ايم . از ماده ( لفي ) . « لا يَعْقِلُونَ » : نمي‌فهمند . درك نمي‌كنند .
*************************************************************************************************************************
آيه 171
متن آيه :
وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لاَ يَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ
ترجمه :
مثل ( دعوت‌كننده ) كساني كه كفر ورزيده‌اند ( و راه حقيقت و هدايت را ترك گفته‌اند و كوركورانه به دنبال آباء و اجدادشان افتاده‌اند ) همچون مثل كسي است كه ( چوپان گوسفنداني باشد و ) آنها را صدا بزند ، ولي آنها چيزي جز سر و صدا نشنوند ( و بدون اين كه حقيقت و مفهوم گفتار او را درك كنند ، با اشاره او بي‌اراده سر به زير اندازند و به اين طرف و آن طرف بروند . كافران نيز ) كران و لالان و كورانند و لذا ايشان از روي خرد عمل نمي‌كنند و نمي‌فهمند .
توضيحات :
« مَثَلُ الَّذِينَ » : مضاف محذوف است و تقدير چنين است : مَثَلُ دَاعِي الَّذِينَ . مَثَلُ دُعَآءِ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ دُعَآءِ الَّذِي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إِلاّ دُعَآءً وَ نِدَآءً . « يَنْعِقُ » : فرياد مي‌زند . نهيب مي‌زند . « مَا » آنچه . مراد چهارپايان ، يا صدا و فرياد است . « يَنْعِقُ بِمَا » : بر چهارپايان نهيب مي‌زند . « دُعَآءً » : بانگ‌زدن . فراخواندن . « نِدَآءً » : بانگ‌زدن . فراخواندن . مصدر باب مفاعله است . « صُمٌّ » : جمع أَصمّ ، كران . « بُكْمٌ » : جمع أَبْكَم ، لالان . « عُمْيٌ » : جمع أَعْمي ، كوران .
**************************************************************************************************************************
آيه 172
متن آيه :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُواْ لِلّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
ترجمه :
اي كساني كه ايمان آورده‌ايد ! از چيزهاي پاكيزه‌اي بخوريد كه روزي شما ساخته‌ايم ، و سپاس خداي را بجا آوريد ، اگر او را پرستش مي‌كنيد .
توضيحات :
« طَيِّبَاتِ » : چيزهاي پاك . مراد خوراكيهاي لذيذ يا رزق حلال است .
**************************************************************************************************************************
.gif)