موقعیت فعلی: فهرست قرآن / سوره نوح / تفسیر نور

 

آيه 1

‏متن آيه : ‏

‏ إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحاً إِلَى قَوْمِهِ أَنْ أَنذِرْ قَوْمَكَ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏ما نوح را به سوي قومش فرستاديم ( و بدو دستور داديم ) كه قوم خود را ( از عذاب خدا ) بترسان ، پيش از آن كه عذاب دردناكي به سراغ ايشان بيايد .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« عَذَابٌ أَلِيمٌ » : اين عذاب دردناك ممكن است عذاب دنيا باشد يا عذاب آخرت ، يا هر دو .‏

آيه 2

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُّبِينٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏گفت : اي قوم من ! من براي شما بيم دهنده روشن و روشنگرم .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« نَذِيرٌ مُّبِينٌ » : ( نگا : اعراف‌ / 184 ، هود / 25 ، حجر / 89 ) .‏

آيه 3

‏متن آيه : ‏

‏ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏خدا را بپرستيد ، و از او بترسيد ، و از من فرمانبرداري كنيد .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« أَنْ » : حرف تفسيريّه است .‏

آيه 4

‏متن آيه : ‏

‏ يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْكُمْ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذَا جَاء لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( اگر دعوت مرا بپذيريد ) خداوند گناهان شما را مي‌آمرزد ، و تا اجل نهائي مرگ شما را به تأخير مي‌اندازد . امّا اگر متوجّه باشيد ، هنگامي كه اجل نهائي الهي فرا رسد ، تأخير پيدا نمي‌كند .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« يُؤَخِّرْكُمْ » : شما را به تأخير مي‌اندازد . مراد طول عمر بخشيدن و به آن بركت دادن است . حكمت خدا مقتضي آن است كه ملّتي كه ايمان داشته باشد و جاده عدل و داد را در پيش گيرد ، بيشتر زيست كند و از طول عمر برخوردار شود ، و ملّتي كه كفر و فساد و ظلم و زور را در پيش گيرد ، هرچه زودتر نابود گردد ( نگا : المصحف‌الميسّر ) . امّا در هر صورت ، سر رسيد عمر يا اجل نهائي در وقت خود فرا مي‌رسد و پَسي و پيشي در آن نيست . به عبارت ديگر ، انسان داراي دو اجل است : يكي اجل معلّق ، كه مشروط به عوامل و اسباب بوده و قابل تغيير است ، و ديگري اجل مُبْرَم ، كه حتمي است و مقيّد به چيزي نبوده و قابل تغيير و تعجيل و تأخير نيست ( نگا : نمونه . التفسير القرآني للقرآن ) . « أَجَلٍ مُّسَمّيً » : ( نگا : انعام‌ / 2 ، اعراف‌ / 34 ، يونس‌ / 49 ، هود / 3 ) .‏

آيه 5

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلاً وَنَهَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏نوح گفت : پروردگارا ! من قوم خود را شب و روز ( به سوي ايمان به تو ) فرا خوانده‌ام .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« لَيْلاً وَ نَهَاراً » : شب و روز . مراد استمرار در دعوت است .‏

آيه 6

‏متن آيه : ‏

‏ فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعَائِي إِلَّا فِرَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏امّا دعوت و فرا خواندنم تنها بر گريز ايشان افزود !‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« دُعَآئِي‌ » : دعوت من . فرا خواندن و رهنمود كردن من .‏

آيه 7

‏متن آيه : ‏

‏ وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏من هر زمان كه ايشان را دعوت كرده‌ام تا ( ايمان بياورند و ) تو آنان را بيامرزي ، انگشتهاي خود را به گوشهايشان فرو كرده‌اند ( تا نداي حق را نشنوند ) و جامه‌هايشان را بر سر كشيده‌اند ( تا قيافه مرا نبينند ) و ( در فسق و فجور و ظلم و زور بيشتر فرو رفته‌اند و بر كفر ) پافشاري كرده‌اند و سخت سركشي نموده و بزرگي فروخته‌اند .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي ءَاذَانِهِمْ » : ( نگا : بقره‌ / 19 ) . انگشت در گوش فرو كردن ، كنايه از گوش فرا ندادن ، و خود را از شنيدن حق كر كردن است . « إسْتَغْشَوْا » : جامه بر سر كشيدند . جامه بر خود پيچيدن و خويشتن را به زير جامه كردن ، كنايه از نفرت و عداوت است . « إِسْتَكْبَرُوا » : ( نگا : نساء / 173 ، اعراف‌ / 36 و 40 ) .‏

آيه 8

‏متن آيه : ‏

‏ ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏سپس من آنان را آشكارا و با صداي بلند ( به يكتاپرستي و ايمان راستين ) دعوت كرده‌ام .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« جِهَاراً » : آشكارا . با صداي بلند . مفعول مطلق است چون به معني نوعي دعوت است . يا صفت مصدر محذوفي است ، و يا در معني ( مُجَاهِراً ) و حال است ( نگا : روح‌المعاني ) .‏

آيه 9

‏متن آيه : ‏

‏ ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏گذشته از اين ، به گونه علني و ( جمعي ) ، و به صورت نهاني ( و فردي ، دعوت آسماني را ) بديشان رسانده‌ام .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« أَعْلَنتُ » : علني و آشكارا بيان كرده‌ام . مراد بيشتر دعوت جمعي و گروهي است . « أَسْرَرْتُ » : پنهان و نهان كرده‌ام . منظور بيشتر دعوت فردي و شخصي است . به طور كلّي ، مراد از فرموده نوح انواع و اقسام دعوت و گونه‌هاي مختلف تبليغ است .‏

آيه 10

‏متن آيه : ‏

‏ فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏و بديشان گفته‌ام : از پروردگار خويش طلب آمرزش كنيد كه او بسيار آمرزنده است ( و شما را مي‌بخشايد ) .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏. . .‏

آيه 11

‏متن آيه : ‏

‏ يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏( اگر چنين كنيد ) خدا از آسمان بارانهاي پر خير و بركت را پياپي مي‌باراند .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« يُرْسِلْ » : جواب شرط محذوفي است : إِن تَسْتَغْفِرُوا يُرْسِلِ الْسَّمَآءَ . « السَّمَآءَ » : مراد ابر آسمان ، و باران آن است ( نگا : المصحف‌الميسّر ، روح‌البيان ) . « مِدْرَاراً » : فراوان و پياپي . صيغه مبالغه بوده و حال واقع شده است .‏

آيه 12

‏متن آيه : ‏

‏ وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏و با اعطاء دارائي و فرزندان ، شما را كمك مي‌كند و ياري مي‌دهد ، و باغهاي سرسبز و فراوان بهره شما مي‌سازد ، و رودبارهاي پر آب در اختيارتان مي‌گذارد .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« جَنَّاتٍ . . . أَنْهَاراً » : تنوين اين واژه‌ها بيانگرِ وفور نعمت آنها است .‏

آيه 13

‏متن آيه : ‏

‏ مَّا لَكُمْ لَا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏شما را چه مي‌شود كه براي خدا عظمت و شكوهي قائل نيستيد ؟‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« لا تَرْجُونَ » : در نظر نمي‌گيريد . قائل نيستيد . « وَقَاراً » : سنگيني و شكوه . در اينجا بزرگي و عظمت مراد است ( نگا : روح‌البيان ) . منظور آيه ، اين است كه : چرا شما در برابر عظمت خدا خاضع نبوده و از او نمي‌ترسيد ؟‏

آيه 14

‏متن آيه : ‏

‏ وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏در حالي كه خدا شما را در مراحل مختلف خلقت به گونه‌هاي گوناگوني آفريده است ( و در هر گام شما را رهبري و هدايت كرده ، و به شما لطف و عنايت نموده است ) .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« أَطْوَاراً » : جمع طَوْر ، حال و وضع . مراحل و حالات ( نگا : مؤمنون‌ / 12 و 14 ) .‏

آيه 15

‏متن آيه : ‏

‏ أَلَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏مگر نمي‌بينيد كه خداوند چگونه هفت آسمان را يكي بالاي ديگر آفريده است‌ ؟‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« طِبَاقاً » : ( نگا : ملك‌ / 3 ) . « سَبْعَ سَمَاوَاتٍ » : ( نگا : بقره‌ / 29 ، اسراء / 44 ، مؤمنون‌ / 86 ) .‏

آيه 16

‏متن آيه : ‏

‏ وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُوراً وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏و ماه را در ميان آنها تابان ، و خورشيد را چراغ ( درخشان ) كرده است‌ ؟‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« نُوراً » : ( نگا : يونس‌ / 5 ) . « سِرَاجاً » : ( نگا : فرقان‌ / 61 ) .‏

آيه 17

‏متن آيه : ‏

‏ وَاللَّهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْضِ نَبَاتاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏خدا است كه شما را از زمين به گونه شگفتي آفريده است .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« أَنبَتَكُمْ » : شما را رويانده است . مراد از روياندن ، هستي بخشيدن و پديد آوردن است ( نگا : حجر / 19 ) . « نَبَاتاً » : ( نگا : آل‌عمران‌ / 37 ) .‏

آيه 18

‏متن آيه : ‏

‏ ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيهَا وَيُخْرِجُكُمْ إِخْرَاجاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏سپس شما را به همان زمين بر مي‌گرداند ، و بعد شما را به گونه شگفتي ( زنده مي‌گرداند و ) از زمين بيرون مي‌آورد .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« يُخْرِجُكُمْ إِخْراجاً » : ذكر مفعول مطلق ، بيانگر غرابت و شگفتي نوع بيرون آوردن و زندگي دوباره بخشيدن است .‏

آيه 19

‏متن آيه : ‏

‏ وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ بِسَاطاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏خداوند زمين را براي شما گسترده و فراخ كرده است .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« بِسَاطاً » : پهن . گسترده و فراخ .‏

آيه 20

‏متن آيه : ‏

‏ لِتَسْلُكُوا مِنْهَا سُبُلاً فِجَاجاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏تا از جاده‌هاي وسيع آن بگذريد .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« فِجَاج‌ » : جمع فَجّ ، راههاي فراخ و جاده‌هاي گشاد ( نگا : انبياء / 31 ) .‏

آيه 21

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ نُوحٌ رَّبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَاتَّبَعُوا مَن لَّمْ يَزِدْهُ مَالُهُ وَوَلَدُهُ إِلَّا خَسَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏نوح ( بعد از يأس و نوميدي از ايشان به آستان الهي عرضه داشت و ) گفت : پروردگارا ! آنان از من نافرماني كرده‌اند ، و از كساني پيروي نموده‌اند كه اموال و اولادشان جز زيان و خسران ( براي ايشان پديد نياورده است و ) بر آنان نيفزوده است .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« عَصَوْنِي‌ » : از من نافرماني كرده‌اند . « مَنْ » : مراد رؤساء و اغنياء است كه ضعفاء و فقراء به فرمانشان گوش مي‌دادند و بديشان اميد مي‌بستند . رؤساء و اغنيائي كه قدرت مادي ايشان مايه زيان و بدبختي خودشان شده بود . چرا كه اندوختن اموال از راه حرام ، مصرف آن در فساد ، به وجود آوردن فرزندان بي‌دين و ناصالح ، سركشي و طغيان در برابر فرمان يزدان ، و تحميل افكار هيچ و پوچ خود بر توده‌هاي مستضعف ، جز زيان و خسران نيست .‏

آيه 22

‏متن آيه : ‏

‏ وَمَكَرُوا مَكْراً كُبَّاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏( چنين رهبران گمراهي ) نيرنگ بزرگي به كار برده‌اند .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« كُبَّاراً » : بزرگ . صيغه مبالغه است .‏

آيه 23

‏متن آيه : ‏

‏ وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدّاً وَلَا سُوَاعاً وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏به آنان گفته‌اند : معبودهاي خود را وامگذاريد ، و وَدّ ، سُواع ، يَغوث ، يعوق ، و نَسر را رها نسازيد .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« وَدّ » : وَدّ ، سُواع ، يَغوث ، يَعوق ، نَسر ، پنج بتي بوده‌اند كه از ساير بتها در نزد بت‌پرستان مشهورتر و بزرگتر بودند . گويا هر يك از اينها نام انسان خداشناس و صالحي بوده و بعد از فوت آنان ، گنبدها و بارگاهها بر سر قبر ايشان برپا نموده و بعدها بتشان ساخته ، و واسطه و شفيعشان شمرده‌اند ( نگا : المصحف الميسّر ) .‏

آيه 24

‏متن آيه : ‏

‏ وَقَدْ أَضَلُّوا كَثِيراً وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلَالاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏و بدين وسيله بسياري از مردم را گمراه ساخته‌اند ! ( پروردگارا ! اين خودخواهان گمراهند گمراه‌ترشان گردان ) و جز گمراهي بر ستمكاران ميفزا !‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« لا تَزِدْ » : جملات پيشين جنبه مقدّمه دعا دارد ، و در اينجا حضرت نوح از خداوند متعال درخواست مي‌نمايد از كافران خودخواه و گمراه سلب توفيق بفرمايد و بر بدبختي ايشان بيفزايد .‏

آيه 25

‏متن آيه : ‏

‏ مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَاراً فَلَمْ يَجِدُوا لَهُم مِّن دُونِ اللَّهِ أَنصَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏( سرانجام ، همگي ) به خاطر گناهانشان ( در طوفان ) غرق شدند ، و به دوزخ در افتادند ، و جز خدا براي خود يار و ياوري نيافتند ( كه بتواند از ايشان دفاع كند و از دوزخشان برهاند ) .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« مِمَّا » : بر اثرِ . به خاطرِ . حرف ( مِنْ ) سببيّه است ، و واژه ( ما ) را بعضي زائد دانسته ، و برخي مصدريّه گرفته‌اند ، و گروهي مجرور به حرف جرّ شمرده ، و ( خَطِيئَاتِ ) را بدل آن حساب كرده‌اند . به هر حال بيانگر بزرگي گناهان و بزهكاريهاي كافران ، و تأكيد علّت و سبب است . « مِن دُونِ اللهِ » : بجز خدا . سواي خدا . معلوم است كه خدا هم يار و ياورشان نبوده و نخواهد بود .‏

آيه 26

‏متن آيه : ‏

‏ وَقَالَ نُوحٌ رَّبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏نوح ( به دعاي خود ادامه داد و ) گفت : پروردگارا ! هيچ احدي از كافران را بر روي زمين زنده باقي مگذار .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« دَيَّاراً » : كسي . فردي . در اصل به معني كسي است كه بيايد و برود و بگردد و بچرخد . يعني جنبنده انسان نامي .‏

آيه 27

‏متن آيه : ‏

‏ إِنَّكَ إِن تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِراً كَفَّاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏كه اگر ايشان را رها كني ، بندگانت را گمراه مي‌سازند ، و جز فرزندان بزهكار و كافرِ سرسخت نمي‌زايند و به دنيا نمي‌آورند .‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« كَفَّاراً » : بسيار كفر پيشه . بسيار ناسپاس .‏

آيه 28

‏متن آيه : ‏

‏ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِناً وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَاراً ‏

‏ترجمه : ‏

‏پروردگارا ! مرا ، و پدر و مادرم را ، و همه كساني را كه مؤمنانه و باورمندانه به خانه من در مي‌آيند و ساير مردان و زنان با ايمان را بيامرز ! و كافران را جز هلاك و نابودي ميفزا !‏

‏توضيحات : ‏‏

‏« بَيْتِيَ » : خانه من . مراد از ( بَيْت ) چهار چيز مي‌تواند باشد : خانه شخصي نوح ، مسجد نوح ، كشتي نوح ، و آئين و شريعت او . . . متبادر به ذهن منزل است ، وليكن چهارمي بهتر و با آئين آسماني سازگارتر است . چرا كه نوح قطعاً براي همه پيروان خود دعا مي‌كند ، و پيروانِ شخص ، جزو اهل و تبار او است‌ ؛ نه زادگان بي ايمان او . ديگر اين كه به صورت استعاره گفته مي‌شود : قبّه دين ، بارگاه دين . و خود دين مراد است . « الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ » : شامل همه مؤمنان در تمام امكنه و ازمنه مي‌گردد ( نگا : التفسير القرآني للقرآن ) .‏

موضوعات: موقعیت فعلی: فهرست قرآن / سوره نوح / تفسیر نور  لینک ثابت