تفسیر سوره حمد

**************************************************************************************************************************
آيه 1

‏متن آيه : ‏

‏ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ ‏

ترجمه : ‏

‏به نام خداوند بخشنده مهربان .‏

توضيحات : ‏

‏« بِسْمِ » : فراهم آمده است از ( بِ ) و ( اِسْمِ ) . يعني : كارم را با نام خدا آغاز مي‌كنم‌ ؛ نه به نام چيز ديگري ، و نه به فرمان دل يا كس ديگري . واژه ( اِسْم ) از ماده ( سُمُوّ ) به معني عُلُوّ ، يا ( وسم ) به معني علامت و نشانه است . « اللهِ » : اسم خاصّ است براي خدا . اصل آن ( إِلاه ) بوده و مصدري است بر وزن ( فِعال ) به معني مفعول ، يعني ( مَأْلُوه ) به معني معبود مي‌باشد . همان گونه كه مصدر ( خَلْق ) به معني مخلوق است ( نگا : لقمان‌ / 11 ) . « الرَّحْمنِ » : داراي مهر فراوان ( نگا : أعراف / 156 ) . « الرَّحِيمِ » : داراي مهر هميشگي .‏

**************************************************************************************************************************

آيه 2

‏متن آيه : ‏

‏ الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ‏

ترجمه : ‏

‏ستايش خداوندي را سزا است كه پروردگار جهانيان است .‏

توضيحات : ‏

‏« رَبِّ » : پروردگار . مصدري است به معني تربيت ، و در اينجا در معني اسم فاعل ، يعني مربّي به كار رفته است ، و صفت ( الله ) مي‌باشد . « الْعَالَمِينَ » : جهانيان ، جهانها . هر صنفي از اصناف آفريدگان . اسم آلت است و به معني آنچه خدا بدان شناخته شود . از راه تغليب به صورت جمع مذكّر سالم با ( ين ) جمع بسته شده است .‏

*************************************************************************************************************************

آيه 3

‏متن آيه : ‏

‏ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏بخشنده مهربان است .‏

توضيحات : ‏

‏« الرَّحْمنِ » : و « الرَّحِيمِ » . هر دو صيغه مبالغه‌اند و صفت ( الله ) مي‌باشند .‏

**************************************************************************************************************************

آيه 4

‏متن آيه : ‏

‏ مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏مالك روز سزا و جزا است .‏

توضيحات : ‏

‏« مَالِكِ » : متصرّف . صاحب . خداوند . بدل يا صفت بشمار است . « الدِّينِ » : جزا . داوري . آئين .‏

***********************************************************************************************************************

آيه 5

‏متن آيه : ‏

‏ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ‏

ترجمه : ‏

‏تنها تو را مي‌پرستيم و تنها از تو ياري مي‌طلبيم .‏

توضيحات : ‏

‏« إيَّاكَ » : تو را .‏

**************************************************************************************************************************

آيه 6

‏متن آيه : ‏

‏ اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ ‏

ترجمه : ‏

‏ما را به راه راست راهنمائي فرما .‏

توضيحات : ‏

‏« الصِّرَاطَ » : راه ( نگا : مريم‌ / 36 ، يس‌ / 61 ، زخرف‌ / 61 و 64 ) .‏

**************************************************************************************************************************

آيه 7

‏متن آيه : ‏

‏ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ ‏

ترجمه : ‏

‏راه كساني كه بدانان نعمت داده‌اي‌ ؛ نه راه آنان كه بر ايشان خشم‌گرفته‌اي ، و نه راه گمراهان و سرگشتگان .‏

توضيحات : ‏

‏« صِرَاطَ » : بدل از ( الصِّرَاطَ ) پيشين است . « الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ » : مراد كساني است كه در ( نساء / 69 ) از آنان سخن رفته است . « غَيْرِ » : بدل از ضمير ( هِمْ ) يا از ( الَّذِينَ ) است . « الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ » : مراد كساني است كه در ( فتح / 6 ) از آنان سخن رفته است . « الضَّآلِّينَ » : گمراهان . مراد كساني است كه در ( آل‌‌عمران‌ / 90 ، واقعه‌ / 41 - 56 ) از ايشان صحبت شده است .‏

**************************************************************************************************************************

موضوعات: تفسیر سوره حمد  لینک ثابت