عاشورا و انتظار؛ پيوندها، تحليل‌ها، رهيافت‌ها
مهدي عجل الله تعالي فرجه، ادامه حسين عليه السلام است و انتظار، ادامة عاشورا و برآمده از آن.
مهدي عجل الله تعالي فرجه، فرزند حسين عليه السلام است و فرهنگِ انتظار برآمده از فرهنگ عاشورا و انتظارِ حسين ديگري را كشيدن. اين دو پيوندي ديرين و مستحكم با هم دارند. يكي پشتوانه فرهنگي و زمينه‌ساز براي ديگري است. يكي رمز قيام و به پا خاستن شيعه است و ديگري، عامل حفظ و استمرار آن. عاشورا، دريچه‌اي به انتظار است و انتظار، تجلي آرزوها و آمال كربلا.
انتظار، ثمرة كربلاست. بدون كربلا، انتظار بي معناست. ياران مهدي، همه كربلائيند و در فراز و فرود تاريخ، غربال شده و آب‌ديده‌اند. مگر مي‌توان بي عاشورا، انتظار داشت؟ انتظار بي عاشورا، انتظار بي پشتوانه است.
انتظار و عاشورا، دو بال پرواز شيعه است؛ اگر اين دو نبود، چشمة غدير هم مي‌خشكيد.
پيوند فرهنگ عاشورا و انتظار، دلايل و شواهد متعددي دارد. ما در اين مقاله، ضمن بيان آنها، به تحليل و رهيافت هاي برخاسته از آنها خواهيم پرداخت:
بخش اول: پيوندها
نگاه به عاشورا و انتظار، مي‌رساند كه ميان اين دو، پيوندها و رابطه‌هايي است:
حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه، فرزند حسين عليه السلام است و خونخواه امام حسين عليه السلام. اولين كلام امام عصر عجل الله تعالي فرجه، ياد جدشان حسين بن علي عليه السلام است. شعار ياوران قائم آل محمد عجل الله تعالي فرجه، يالثارات الحسين است. ياري اباعبدالله عليه السلام، ياري حجت بن الحسن العسكري عليه السلام است. آن دو بزرگوار داراي لقبهاي مشتركي هستند، نظير: ثارالله، غريب، رانده‌شده و … . زيارت عاشورا از خونخواهي امام حسين عليه السلام در ركاب مهدي خبر مي‌دهد. مطابق روايات، در روز عاشورا و ميلاد امام حسين عليه السلام، بايد به ياد حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه بود و در روز ميلاد امام زمان عجل الله تعالي فرجه و شب قدر با زيارت امام حسين عليه السلام به ياد اباعبدالله عليه السلام. روز ظهور قائم آل محمد (ص)، عاشوراست. به زيارت امام حسين عليه السلام و زيارت صاحب الامر عليه السلام در اعياد اسلامي توصيه شده است. شهر كوفه، پايگاه مشترك اين دو امام معصوم است. امام عصر عليه السلام به قرائت زيارت عاشورا و زنده نگهداشتن ياد عاشورا عنايت دارند. هر دو امام عليه السلام با بيعت نكردن با طاغوت به اصلاح گري مي‌پردازند. بالاخره در روايات، آرزوي شهادت در ركاب اين دو امام عليه السلام براي شيعيان، تحسين شده است.
بخش دوم: تحليل‌ها
از پيوندها، به تحليل‌ها مي‌رسيم:
عاشورا، پشتوانة فرهنگي انتظار است و منتظران مهدي موعود عجل الله تعالي فرجه، پرورش يافته مكتب عاشورا هستند. نقش زنان در قيام امام حسين عليه السلام و امام مهدي عجل الله تعالي فرجه بسيار پر رنگ است.
اباعبدالله الحسين عليه السلام و امام زمان عجل الله تعالي فرجه در اهداف، ياران و زمانه اشتراك دارند. توجه به درگيري و نبرد بين حق و باطل، امري است ضروري و سنتي است الهي و جاري. در اين مسير سختي‌ها و مشكلات فراواني بوده است؛ حفظ دين دشوار است. سازش ناپذيري اين دو امام، تدبير و مديريت وتلاش جهت جذب و نيروسازي از تحليل‌هاي ديگري است كه از عاشورا و انتظار به دست مي‌آيد. عاشورا و انتظار با تكيه بر سنتهاي الهي، دولتهاي باطل را به زوال و نابودي مي‌كشانند.
عده‌اي پس از طلب ياري امام، از ياري او به خاطر مشكلات و … بازمي‌مانند و با جدا شدن از سپاه حق به عذاب ابدي دچار مي‌شوند و عده‌اي، پيروز ميدان بوده و سعادتمند مي‌گردند.
و . .
بخش سوم: رهيافت‌ها
همه كساني كه خود را از منتظران واقعي حضرت مي‌دانند، بايستي ضمن تبيين دين، فرهنگ عاشورا و بسيج را تبيين كنند و با الگوسازي؛ اقدام به جذب نيرو و تبليغ نمايند. بايد با توجه به عامل تنش زدايي، جامعه را آماده حركت به سمت شناخت و معرفت امام كرد.
1. تبيين فرهنگ عاشورا
اگر عاشورا پشتوانه فرهنگي «انتظار» است، پس بايد در جهت تبيين حركت عاشورا و نيز برگزاري هر چه با شكوه تر مراسم عاشورا و معرفي اسوههاي جاويدان آن، تلاشي دوچندان كرد.
خيلي فرق است بين اين كه به «عاشورا» به عنوان پشتوانه و عقبه فرهنگي و الهام پذيرِ انتظار نگاه شود؛ يا يك سنّت برخاسته از عواطف و احساسات قومي.
رسانههاي عمومي، به خصوص صدا و سيما، حوزههاي علميه و مراكز فرهنگي، نقش حياتي و اساسي درغنا بخشيدن به اين فرهنگ دارند.
«كربلا»، دانشگاه بزرگي است با كلاس ها و درسهاي بسيار كه ابعاد و آموزه هاي اين دانشگاه بزرگ، هنوز هم بر بسياري پوشيده است. بايد در اين درياي عميق، گسترده و پُربار، غواصاني ماهر و زبردست، به صيد بپردازند تا گوهرها و مرواريدهاي گران بهاي آن را به چنگ آورده، در اختيار خواستاران و خريداران قرار دهند.
هنوز هم اين حركت عظيم و منشور بينهايت، زواياي پنهان و ابعاد گستردهاي دارد كه تنها بر عاشقان طالب رخ مينمايد.
2. تبيين دين
عصر حسين عليه السلام ، عصر غربت دين بود و عصر انتظار نيز چنين است. قيام حسين عليه السلام و فرزندش مهدي عليه السلام براي احياي دين است.
منتظر مهدي عليه السلام، بايد از دين، ضرورت، قلمرو، و زبان آن و… تحليلي عميق داشته باشد تا در اين عصر، بتواند زمينه ساز حركت مهدي عجل الله تعالي فرجه باشد.
3. الگو سازي
حسين عليه السلام و يارانش الگوي منتظرانند، از اين رو بايد در مباني فكري و ويژگي هاي رفتاري و تربيتي آنان، درنگي شايسته كرد.
4. معرفت امام
كساني ميتوانند شعار خود را «يا لثارات الحسين» قرار دهند كه به مقام «ابوّت با امام»[1] رسيده باشند تا بتوانند خون خواه او باشند اين، ممكن نيست مگر با معرفت به حق امام عليه السلام. شعار «يالثارات الحسين» فقط يك شعار برخاسته از عواطف و عصبيت هاي قومي و نژادي نيست، بلكه برخاسته از معرفت به حقِّ «ولايت امام» است. اين معرفت، شناخت حسب و نسب و فضايل آنان نيست، بلكه عرفان به حق ولايت آنان است. [«أَلَسْتُ أَوْلَى بِكُمْ مِنْكُمْ بِأَنْفُسِكُم»[2] و «النَّبِيُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ »[3] آنان، از خودمان به ما آگاه تر و مهربان ترند و از همه هواهاي نفساني آزادند.
اين شعار، شعار كساني است كه با درك اضطرار به وحي و حجت، از همه تقليدها، تلقين‌ها، هوس‌ها، غريزه‌ها و… جدا شدند و رسول و امام را به عنوان مربي خود انتخاب كردند كه: «أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة»[4]
اين درك از امام و اين آگاهي از حق ولايت ايشان، ما را به مقام ابوّت و در نتيجه خونخواهي آنان مي‌رساند؛ آن هم نه پدر جسماني من كه پدر روحاني، مربي، هادي و پيشواي من؛ آن هم پدري كه «مصباح»، «سفينه»، «ميزان»، «وارث»، «امين» و «اسوه» است و سبب سعادت و رستگاري، امنيت، حفظ، نجات، عزّت، قبولي اعمال و… است.
اين نگاه به امام و آگاهي از شؤون و آثار ولايت آنان، ثمرات و بارهاي زيادي با خود دارد و فاصله گرفتن از آن، ضررهاي جبران ناپذيري به همراه دارد. از گام هاي اساسي تمام مراكز فرهنگي و آموزشي، تبيين دقيق اين معنا از امامت است.
5. عزّت
«عزّت» اساس حركت حسيني و مهدوي است و مي تواند اساس سياست راهبردي حكومت ديني در سطح روابط بين المللي باشد. حكومت ديني- به عنوان زمينه ساز دولت كريمة مهدوي- از هر گونه رابطه و مذاكرهاي كه شائبه ذلت داشته باشد، پرهيز ميكند. منتظرِ «دولت عزيز» (تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَه)[5] ، خود بايد عزيز باشد. حسين عليه السلام هم مي فرمود: «هَيْهات مِنَّا الذِلَّّة»
6. جذب نيرو و تبليغ
آن جا كه حسين عليه السلام و مهدي عليه السلام ازجذب نيرو و تبليغ دين دست نمي‌كشند، تكليف منتظران و پيروان آنان مشخص است. جذب نيرو و تبليغ در سطح داخلي و خارجي، از تكاليف عمدة حكومت‌هاي ديني، به عنوان زمينه سازان دولت كريمة مهدوي است.
7. اخلاق
فرياد «هل من ناصر» حسيني و مهدوي، همواره به گوش ميرسد؛ بايد اين فرياد را پاسخ گفت. اما چگونه؟ اميرمومنان عليه السلام و امام صادق عليه السلام اين چگونگي را پاسخ ميدهند:
حضرت علي عليه السلام مي‌فرمايد:
«أَعِينُونِي بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَدَادٍ[6] ؛ با پرهيزكاري و تلاش فراوان و پاكدامني و راستي مرا ياري دهيد».
امام صادق عليه السلام نيز مي‌فرمايد:
«مَنْ سُرَّ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِر[7] ؛ كسي كه دوست دارد، از ياران قائم باشد، بايد منتظر باشد و در همان حال، از گناهان اجتناب ورزد و خود را به اخلاق نيكو بيارايد».
ترويج اخلاق و فضايل اخلاقي، به عنوان راهبردي اساسي در حكومت ديني مطرح است. اين سياست كلان و راهبردي به همراه راه‌كارهاي اجرايي آن مي‌تواند به عنوان يك هدف و معيار، براي نقد تمامي ارگان هاي فرهنگي، آموزشي و تبليغي باشد.
8. عنايت ويژه به زنان
با توجه به نقش زنان در قيام مهدي عجل الله تعالي فرجه و حضور آنان در دولت كريمه، بايد براي رشد، اعتلا و بالندگي اين قشر مهم و اثرگذار سرمايه گذاري جدّي صورت گيرد.
به نظر ميرسد تا كنون آن گونه كه شايسته و در خور منزلت زنان است، كاري بايسته براي آنان صورت نگرفته است. هنوز در سطح حوزه ها، مراكز علمي- فرهنگي، و مديريت‌هاي مياني و كلان جامعه، نقش زن در حاشيه است. بايد براي تربيت و تحصيل زنان، سرمايه گذاري‌هاي اساسي صورت گيرد. غفلت از اين نگاه راهبردي، ضرر و زيانهاي جبران ناپذيري به انقلاب اسلامي وارد ساخته است. از اين رو تلاش دو چندان و آگاهانه، جهت جبران اين ضايعه، مي طلبد.[8]
——————————————————————————–
[1]- امامان شيعه، بنابر حديث پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم كه فرمود: «أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هذِهِ الْأُمَّةِ»؛ پدران معنوي امّت هستند.
[2] - بحارالانوار، ج21، ص387.
[3] - احزاب، 6.
[4] - بحارالانوار، 23، ص259.
[5] - الكافي ج3، ص424.
[6] - مستدركالوسائل، ج12، ص54.
[7] - بحارالانوار، ج52، ص140.
[8] - برگرفته از كتاب نينوا و انتظار.
موضوعات: احادیث درمورد تکبر
لینک ثابت
