سفارش مکرر آیت الله بهجت به طلاب
آيت الله بهجت
علم و تقوا دو بال پرواز برای هر طلبه ای می باشد که اگر به هر کدام از این دو کم توجهی شود زیان های فراوانی متوجه طلبه خواهد شد . یکی از دغدغه های به جای علما کم توجهی به جنبه اخلاقی در حوزه های علمیه و بی توجهی طلاب به جلسات و درس های اخلاق است .
یکی از ویژگی ها و افتخارات حوزه های علمیه پرداختن ویژه به مسائل اخلاقی و تربیتی است و از قدیم الایام یکی از درس های مهم حوزه علمیه درس اخلاق بوده است .
بزرگان حوزه و علمای وارسته به خوبی می دانستند که اگر طلبه در کنار پیشرفت علمی نتواند به خودسازی و تهذیب نفس بپردازد بدون تردید نخواهد توانست به درستی به تبلیغ دین بپردازد و خدای ناکرده امکان این که به دین ضربه بزند کم نخواهد بود از این رو شرکت در درس های اخلاق و داشتن استاد اخلاق همیشه از سفارش های علما به طلاب جوان بوده است و طلاب باید این سفارش به جای علما را آویزه گوش خود نمایند و شرکت در درس های اخلاق علمای پارسا و پرهیزکار را بر خود واجب بدانند .
حجت الاسلام حبیب‌الله فرحزاد در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، درباره اهمیت و ضرورت توجه به مسائل اخلاقی و حاضر شدن در جلسات اخلاقی با اشاره به آیات قرآن و کلمات معصومین علیهم الاسلام گفت:
یکی از موضوعاتی که باید توجه زیادی به آن شود مسأله تهذیب و تزکیه است، اساس بعثت پیغمبر (صلی الله علیه و آله )گرامی ما هم مسأله اخلاق بوده است.
وی در ادامه افزود: پیامبر صلی الله علیه و آله در حدیثی معروف می‌فرماید«انَّما بُعِثتُ لِاُتَمِّمَ مَکارِمَ الاَخلاق» از این فرمایش که به صورت انحصاری علت بعثت شان را به اتمام رساندن کرامت های اخلاقی نام می برند معلوم می‌شود، همه پیغمبران هدفشان اخلاق و تزکیه بوده و پیغمبر ما آمده اند، آن را به اتمام برسانند و کامل بکنند.
حجت‌الاسلام فرحزاد اظهار داشت: باز در اهمیت این موضوع همین بس که خداوند متعال هر چند که سوگند خوردن کار ناپسندی است اما برای اینکه اهمیت مسأله برای مخاطب بازگو شود، در سوره شمس یازده بار سوگند خورده، و پس از آن می فرماید« قَد اَفلَحَ مَن زَکّیَها وَ قَد خَابَ مَن دَسَیّها» یعنی به رستگاری رسید کسی که نفسش را تزکیه کرد و ضرر کرد آنکس که نفس را رها کرد.
وی خاطر نشان کرد: همین‌طور در آیات متعدد دیگری که در خلال رسالت نبی اکرمصلی الله علیه و آله نازل شده می فرماید«یُزَکّیهِم وَ یُعَلِّمُهُم الکتابَ و الحکمةَ» و مسأله تزکیه را بر مسأله تعلیم مقدم می دارد.
پس می شود نتیجه گرفت پیغمبرصلی الله علیه و آله آمده اند تا اول مردم را ساخته و پرداخته کند و بعد از آن علوم را به آنها یاد بدهد و در یک مورد هم که تعلیم بر تزکیه مقدم شده است به نظر مرحوم آیت الله طباطبایی به دلیل اینکه علم هم مقدمه تزکیه است والا مقصد تزکیه و خود سازی است.
این استاد اخلاق با گلایه از کمبود جلسات و کلاس های اخلاقی در سطح حوزه ابراز داشت: به نظر من گلایه های بسیاری در این زمینه موجود است چرا که هر چند مسائل آموزشی تا حدی مورد توجه قرار گرفته و در این مورد با برنامه ریزی و درسهای مختلف کار شده اما متاسفانه بحث اخلاقی که باید بیشتر و یا حداقل پابه پای مسائل دیگر پیش رود، بسیار کمرنگ و کم ارزش شده است.
چه در حوزه و چه در بیرون از حوزه مثل دانشگاه، این‌گونه دروس حالت جنبی به خود گرفته و به حاشیه رفته در صورتی که مقصد از تعلیم و تعلم اخلاق و تزکیه است و نیز اساس و بنیان کار باید تزکیه و اخلاق باشد.
کارشناس مسائل اخلاقی در ادامه با اشاره به ضربه ای که عالمان بی عمل به جامعه می زنند ابراز داشت: مسۆولین و متصدیان در این مسأله باید وقتی بیشتری گذاشته و در کنار هر درسی مقداری بحث اخلاقی داشته باشند.
چرا که هر ضربه ای به ما وارد می شود علت آن عالمان بی عمل و غیر مهذبی اند که تزکیه نشده اند و به علم خود عمل نمی کنند و در نقطه مقابل اگر عالمی به علم خود عمل نماید سرچشمه اثرات مثبت زیادی خواهد بود و به همین خاطر در روایات آمده«اِذا فَسَدَ العالِمُ فَسَدَ العالَمُ» و این یعنی اگر عالِم صالح بشود همه عالَم را به صلاح خواهد کشید.
حجت الاسلام فرحزاد همچنین با معرفی برخی از استادان اخلاق بر الگوپذیری به وسیله طلاب تاکید کرد و ضمن بیان سفارشی از آیت الله بهجت(ره) اظهار داشت:
شخصیت های مثل آیت‌الله بهاءالدینی و یا مرحوم آیت‌الله بهجت و بزرگانی که در مسائل اخلاقی و عرفانی زحمت کشیده اند، شرح حال و کلمات و سفارشات آنها برای همه، خصوصا حوزویان بسیار کارگشا و ضروری است و باید راه و روش آنها را مد نظر و الگویی برای کارکردهای خودمان قرار دهیم. اگر واقعا آنها الگو شوند حوزه مسیر صحیح را پیدا خواهد کرد.
سفارشی که مرحوم آیت الله بهجت کرارا به طلاب می کردند این بود که معراج السعاده مرحوم نراقی را روزی یک صفحه بخوانند و تا حد توان به آن عمل کنند .
وی در پایان بر پیگیری مسائل اخلاقی از سوی طلاب تاکید کرد و به عنوان توصیه گفت: طلاب باید این را جدی بگیرند و همانطور که آب، هوا و غذا برای بدن ضروری است و اگر غذای سالم و یا هوای سالم به بدن نرسد بدن ضعیف خواهد شد، اخلاق را نیز برای روح ضروری به شمار آورند و بدانند جان ما نیاز به مسائل اخلاقی دارد و تقویت روح و جان رفتن به همین جلسات کلاس اخلاق و یا وادار کردن اساتید اخلاق به مطرح کردن این گونه مسائل است.
حجت‌الاسلام فرحزاد گفت: در صورت نبود امکان مطالعه شرح حال بزرگان و یا گوش دادن به نوار کلاس‌های آن بزرگان و به هر ترتیب از هر طریقی که می توانند باید پیگیری کنند و اگر دیگران هم به فکر نبودند ما باید خود به فکر باشیم و به دنبال این مسأله برویم.
خواندن نهج البلاغه و کلمات اهل بیت علیهم السلام نورانیت خاصی می آورد که اگر به یک یا دو سفارش از آنها نیز عمل بشود برای این که ما را به مقصد رهنمون شود کافی است.
