وظایف و آداب عیادت‌کنندگان
1. اخلاص نیت: به این معنی که تلاش صورت گیرد تا ملاقات با انگیزه‌ی صرفاً الهی باشد؛ زیرا به طور کلی هیچ عملی نزد خدای متعال بدن قصد قربت ارزش ندارد و در برخی روايات رسول گرامي خدا (صلي‌الله‌علي‌وآله‌وسلم) و ائمه‌ي هدي (عليهم‌السّلام) در مورد عیادت نیز تصریح به شرطیت این قصد در ترتب آن ارزش‌ها فرموده‌اند[20] و نیز به ابوذر دستور دادند که با انگیزه‌ی خالص و الهی به دیدن بیماران برود.[21] چه بسا ترتب آثار مذکور در فضیلت عیادت نیز منوط به نوع و مرتبه‌ی انگیزه باشد. [مانند انجام عیادت برای وجه الله و صرف رضای الهی؛ همانطور که در روایت است[22] یا برای ثواب آخرت یا خوف از قطع رحم و رفتن به جهنم در عیادت ارحام که هریک دارای درجه‌ای از اثر و فضیلت هستند]
2. وضو گرفتن قبل از رفتن.[23]
3. سپاس الهی به جهت عدم ابتلا به آن بیماری؛ همانطور که رسول گرامي خدا (صلي‌الله‌علي‌وآله‌وسلم) فرمودند: هر کس هنگام دیدن بیماران، خدا را بر این‌که به آن بیماری مبتلا نشده شکر کند خدای متعال او را از آن بیماری تا همیشه حفظ می‌فرماید.[24] که البته فرمودند این دعا باید طوری باشد که به گوش بیمار نرسد مبادا سبب اندوه او شود.[25]
4. دعا نمودن برای بیمار: زیرا رسول گرامي خدا (صلي‌الله‌علي‌وآله‌وسلم) از اهداف دستور خود جهت لزوم عیادت بیماران را دعا نمودن برای بیمار بیان فرمودند[26] و خود نیز هرگاه بیماری را عیادت می‌کرد دست راست خود را بر گونه‌ی راست یا بر سر بیمار نهاده و برای شفای او دعا می‌کردند.[27]
1. درخواست دعا از بیمار؛ زیرا امام صادق(عليه‌السّلام) فرمودند: دعای بیمار چون دعای فرشتگان است و مستجاب است پس هرگاه آنان را عیادت کردید بخواهید برای شما دعا کنند[28] و فرمودند: هر کس بیماری را صرفاً برای رضای الهی دیدار کند، هر دعایی که بیمار برای او کند مستجاب خواهد شد.[29]
2.تلاش برای رفع نیازهای او؛ زیرا پيامبر اكرم (صلي‌الله‌علي‌وآله‌وسلم)فرمودند:هر کس حاجت آسیب‌دیده‌ای را بر عهده گیرد و آن را پی‌گیری کند تا برآورده نماید، خدای متعال برات دوری از جهنم و دوری از نفاق به او خواهد داد و هفتاد حاجت دنیوی او را برآورده فرموده و همواره در رحمت الهی غوطه خواهد خورد تا آن کار را تمام کند و هر کس در پی حاجت بیماری برود، چون روزی که از مادر متولد شده است از گناهانش پاک خواهد شد گرچه آن حاجت را نتواند برآورده کند و اگر آن بیمار از افراد خانواده‌اش باشد، اجر بیشتری دارد[30] و فرمود: هر کس اندوه و مشکلی از مسلمانی دور کند خدای متعال هفتاد و دو اندوه از اندوه‌های آخرت و هفتاد و دو اندوه از اندوه‌های دنیا را از او دور می‌کند[31]و خود نیز وقتی به دیدار یکی از اصحاب بیمار خود می‌روند و آن فرد تمایل به خوردن نان گندم داشت، دستور دادند کسی نان گندم برای او آورد و به ایشان اطعام نمودند.[32]
3. هدیه بردن برای بیمار؛ امام صادق (عليه‌السّلام) به اصحاب خود دستور دادند در عیادت بیماران میوه یا عطری خوش‌بو و خلاصه هدیه‌ای با خود ببرند که سبب شادی بیمار است.[33]
4.عیادت متناوب:رسول اكرم (صلي‌الله‌علي‌وآله‌وسلم)فرمودند:هر روز و مداوم به عیادت بیمار نروید بلکه با رفق و گاهی اوقات به دیدار بیمار بروید مگر این‌که بیمار حالش وخیم باشد.[34]
5. کوتاهی درنگ در کنار بیمار؛ امام صادق (عليه‌السّلام) عیادتی که کوتاه‌تر باشد را دارای اجر برتر میدانستند[35] و امام علی فرمودند: مگر این‌که بیمار، طالب درنگ باشد و آن را بخواهد.[36]
6. نخوردن چیزی در خانه‌ی بیمار؛ رسول اكرم (صلي‌الله‌علي‌وآله‌وسلم) فرمودند: این کار اجر او را از بین می‌برد.[37] البته احتمال دارد این توصیه به خاطر عدم زحمت برای بیمار در پذیرایی از افراد مختلف و حذف تشریفات این ملاقات‌ها -که به تضعیف اصل آن و ترک ارتباطاتی از این دست که مورد تائید و تاکید فراوان روح حاکم بر تعالیم قرآنی – روایی است-صورت گرفته باشد؛ بنابراین در صورت فقدان این مشکل و خصوصاً درخواست بیمار ممكن است این نهي وجود نداشته باشد.
منبع:
[20] . متقي هندي، پيشين، ج 9، ص 54 و 55. شعيري، پيشين، ص 164.
[20] . متقي هندي، پيشين، ج 9، ص 54 و 55.
[21] . راوندى، قطب الدين؛ الدعوات، انتشارات مدرسه امام مهدى عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف، قم، 1407ق، ص 277.
[22] . متقي هندي، پيشين، ج 9، ص 55.
[23] . ابو داوود سجستاني، سليمان بن اشعث؛ سنن ابي داوود، بيروت، چ اول، 1421، ج 3، ص 248.
[24] . راوندي، پيشين، ص 220.
[25] . طبرسى، حسن بن فضل؛ مكارم الأخلاق، انتشارات شريف رضى، چ چهارم، قم، 1412ق، ص 351.
[26] . طوسي، پيشين، ص 228.
[27] . متقي هندي، پيشين، ج 9، ص 105.
[28] . كليني، پيشين، ج 3، ص 117.
[29] . ابن فهد حلى، احمد بن محمد؛ عدة الداعي و نجاح الساعي، دار الكتب الإسلامي، چ اول، 1407، ص 126.
[30] . صدوق، محمد بن على بنبابويه؛ الأمالي، انتشارات اعلمى، بيروت، چ پنجم، 1362ش، 431 و 432.
[31] . كوفى اهوازى، حسين بن سعيد؛ المؤمن، مؤسسة الإمام المهدي‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ، قم، 140ق4، ص 54.
[32] . مقريزى، تقى الدين؛ إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، دار الكتب العلمية، بيروت، چ اول، 1420، ج 7، ص 386.
[33] . کلینی، پیشین، ج 3، ص 118.
[34] . طوسي، پيشين، ص 639.
[35] . طبرسى، پيشين، ص 361.
[36] . حِميَرى قمى، عبدالله بن جعفر؛ قرب الإسناد، انتشارات كتابخانه نينوى، تهران، بی‌تا، ص 13.
[37] . ابن اشعث، پيشين، ص 200.
|
[چهارشنبه 1394-12-19] [ 09:30:00 ب.ظ ]
|
