موقعیت فعلی: فهرست قرآن / سوره جاثية / تفسیر نور
آيه 1
متن آيه :
حم
ترجمه :
حا . ميم .
توضيحات :
« حم » : از حروف مقطّعه است ( نگا : بقره / 1 ) .
آيه 2
متن آيه :
تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ
ترجمه :
اين كتاب ( قرآن نام ) از سوي خداوند باعزّت و باحكمت نازل مي‌گردد .
توضيحات :
« تَنْزيلُ الْكِتابِ . . . » : ( نگا : زمر / 1 ، غافر / 2 ) .
آيه 3
متن آيه :
إِنَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِّلْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
بدون شكّ در آسمانها و زمين دلائل و نشانه‌هاي فراواني ( بر وجود خدا ) است براي مؤمنان .
توضيحات :
« ءَايَاتٍ » : دلائل فراوان بر وجود خدا ، و نشانه‌هاي بزرگ بر يگانگي او .
آيه 4
متن آيه :
وَفِي خَلْقِكُمْ وَمَا يَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آيَاتٌ لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ
ترجمه :
همچنين در آفرينش شما ( بدين صورت زيبا و آراسته ، و دستگاههاي داخلي پيچيده و اسرارانگيز : رشته‌هاي ارتباطي سلسله اعصاب ، رگها و مويرگها ، مغز ، سلولها ، گردش خون ، خصال و صفات‌ويژه ، و تنوّع خلقت و فطرت ظاهري و باطني هر يك از افراد بشر ) و نيز در آفرينش جنبندگاني كه خداوند در سراسر زمين پراكنده مي‌سازد ( از موجودات ذرّه‌بيني گرفته تا حيوانات غول‌پيكر ، با ويژگيهاي گوناگون و ساختارهاي جوراجور و الوان و اشكال رنگارنگ ) نشانه‌هاي بزرگ و دلائل قوي ( براي پي بردن به خدا و خالق يكتا ) است براي آنان كه اهل يقين هستند .
توضيحات :
« فِي خَلْقِكُمْ » : در خلقت شما از زمان پيدايش حيات در شكم مادران تا زمان ممات و خداحافظي از اين جهان ( نگا : حجّ / 5 ، روم / 54 ) . « يَبُثُّ » : پراكنده مي‌دارد . « دآبَّةٍ » : جنبنده . « لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ » : براي كساني كه در پي رسيدن به يقين باشند .
آيه 5
متن آيه :
وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن رِّزْقٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ آيَاتٌ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ
ترجمه :
همچنين در دگرگوني شب و روز ( از لحاظ تغيير رنگ و كوتاهي و درازي و فعل و انفعالاتي كه در هر يك انجام مي‌پذيرد ) و در چيزهائي كه خدا از آسمان فرو مي‌فرستد و ( سبب ) رزق و روزي هستند ( همچون باران و نور و اشعّه‌هاي گوناگون ) و خدا به وسيله آنها زمين را بعد از مرگش حيات مي‌بخشد ، و نيز در وزش بادها ( و بالطبع دگرگوني هوا ) نشانه‌هاي بزرگي و دلائل سترگي است ( بر وجود خدا و خالق يكتا ) براي آنان كه به تعقّل مي‌پردازند و اهل عقل و درايت هستند .
توضيحات :
« إِخْتِلافِ » : دگرگوني . آمد وشد . « رِزْقٍ » : در اينجا مراد سبب رزق و روزي است . از قبيل : باران و برف و نور و اشعّه‌هاي گوناگون كيهاني . « تَصْريفِ » : وزش بادها و تغيير جهت آنها ، و بالطبع جابه‌جائي هوا .
آيه 6
متن آيه :
تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآيَاتِهِ يُؤْمِنُونَ
ترجمه :
اينها آيات خدا است كه به حق بر تو مي‌خوانيم . با اين حال ، اگر به خدا و آيات او ( با وجود اين همه دلائل موجود در گستره جهان و پيدا در عبارات قرآن ) ايمان نياورند ، پس به چه سخني ايمان مي‌آورند ؟ !
توضيحات :
« تِلْكَ ءَايَاتُ البلهِ » : مراد آيات قرآن است . « بِالْحَقِّ » : به حق و حقيقت . راست و درست . « بَعْدَ اللهِ وَ ءَايَاتِهِ » : بعد از سخن خدا و آيه‌هاي او . بغير از خدا ، كه همه چيز دالّ بر بودن او است ، بعد از سخن خدا قرآن ، و بعد از نشانه‌هاي موجود در گستره جهان .
آيه 7
متن آيه :
وَيْلٌ لِّكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ
ترجمه :
واي بر هر كس كه دروغپرداز و بزهكار باشد !
توضيحات :
« أَفَّاكٍ » : بسيار دروغگو . كسي كه دروغهاي شاخدار مي‌سازد . كَذَّاب . « أَثيمٍ » : بسيار بزهكار و گناهكار . « أَفَّاكٍ أَثِيمٍ » : مراد كسي است كه بسي در گفتار دروغگو ، و در كردار بزهكار است ( نگا : شعراء / 222 ) .
آيه 8
متن آيه :
يَسْمَعُ آيَاتِ اللَّهِ تُتْلَى عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
ترجمه :
آن كسي كه پيوسته آيات خدا را مي‌شنود كه بر او خوانده مي‌شود ( و از وعد و وعيد ، بيم دادن و مژده دادن ، امر و نهي ، و پند و اندرز ، صحبت مي‌دارد ، امّا او ) پس از آن از روي تكبّر ( بر كفر و مخالفت با حق و انجام گناه ) اصرار مي‌ورزد ؛ انگار آيه‌هاي خدا را نشنيده است ! ( حال كه چنين است ) پس او را به عذاب بس دردناكي مژده بده .
توضيحات :
« يَسْمَعُ ءَايَاتِ اللهِ . . . » : اين بخش مي‌تواند جمله مستأنفه ، و يا صفت ديگري براي ( كلّ ) باشد . « يُصِرُّ مُسْتَكْبِراً » : مستكبرانه اصرار مي‌ورزد . از روي تكبّر بر كفر و فسق پافشاري و پايداري مي‌كند .
آيه 9
متن آيه :
وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئاً اتَّخَذَهَا هُزُواً أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ
ترجمه :
هنگامي كه چيزي از آيات ما را فرا مي‌گيرد ، آن را به تمسخر مي‌گيرد و مايه استهزاء مي‌گرداند ! اين چنين كساني عذاب بزرگ و خواركننده‌اي دارند .
توضيحات :
« إِتَّخَذَهَا هُزُواً » : آيات الهي را به تمسخر مي‌گيرد و با بي‌اعتنائي از كنار آنها مي‌گذرد . آيات الهي را مايه استهزاء ديگران و بازيچه قرار دادن ايشان مي‌سازد . « هُزُواً » : ( نگا : بقره / 67 و 231 ، مائده / 57 و 58 ) .
آيه 10
متن آيه :
مِن وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ وَلَا يُغْنِي عَنْهُم مَّا كَسَبُوا شَيْئاً وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاء وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ترجمه :
روياروي آنان دورخ است ، و آنچه ( از مال و جاه دنيا ) به دست آورده‌اند ، و كساني كه سواي خدا به عنوان اولياء برگزيده‌اند ، اصلاً به حالشان سودي نمي‌رساند ( و از دوزخ نمي‌رهاند ) و عذاب بس بزرگي دارند .
توضيحات :
« وَرَآئِهِمْ » : اين واژه از اضداد است و مي‌تواند به معني : پشت سر ايشان ، يا پيش روي ايشان باشد . در هر حال ، مراد ( بر سر راه آنان ) است ( نگا : انسان . 27 ، ابراهيم / 16 و 17 ، مؤمنون / 100 ) .
آيه 11
متن آيه :
هَذَا هُدًى وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مَّن رِّجْزٍ أَلِيمٌ
ترجمه :
اين قرآن راهنما است ، و كساني كه آيات پروردگارشان را باور نمي‌دارند ، عذاب بزرگي از ( بدترين و ) دردناكترين نوع عذاب دارند .
توضيحات :
« هُديً » : هدايت و راهنمائي . هادي و راهنما . « رِجْزٍ » : عذاب . شكنجه . رنج ( نگا : اعراف / 134 و 135 ، انفال / 11 ) . « رِجْزٍ أَلِيمٍ » : سخت‌ترين عذاب . بدترين شكنجه . طاقت‌فرساترين رنج ( نگا : سبأ / 5 ) .
آيه 12
متن آيه :
اللَّهُ الَّذِي سخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
ترجمه :
خداوند همان كسي است كه دريا را رام شما كرده است ، تا كشتيها برابر فرمان و اجازه او ( كه به ماده كشتيها و خود آبها و ديگر عوامل طبيعي داده است ) در دريا روان شوند و شما انسانها بتوانيد از فضل خدا بهره گيريد ، و شايد سپاسگزار گرديد ( و شكر نعمتهاي بيكران يزدان را به جاي آوريد ) .
توضيحات :
« اللهُ الَّذِي سَخَّرَ . . . » : ( نگا : ابراهيم / 32 ، حجّ / 65 ، روم / 46 ) .
آيه 13
متن آيه :
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً مِّنْهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لَّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ
ترجمه :
و آنچه كه در آسمانها و آنچه كه در زمين است همه را از ناحيه خود ، مسخّر شما ساخته است . قطعاً در اين ( تسخير موجودات مختلف و به گردش و چرخش درآوردن چرخه حيات به نفع انسانها ) نشانه‌هاي مهمّي ( بر قدرت و مهرباني خدا در حق آدميزادگان ) است ، براي كساني كه مي‌انديشند ( و انديشمندانه به اشياء دور و بر و به خود زندگي مي‌نگرند ) .
توضيحات :
« جَمِيعاً مِنْهُ » : جملگي اين تسخير از سوي خدا حاصل مي‌گردد ( نگا : تفسير كبير ) . همه آنچه ذكر شده است ، از فضل و لطف خدا بر شما است ( نگا : المختصر ) . همه اينها با تمام ويژگيهائي كه دارند ، از سوي خدايند و به فرمان او در خدمت شما ( نگا : نمونه ) .
آيه 14
متن آيه :
قُل لِّلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُون أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِما كَانُوا يَكْسِبُونَ
ترجمه :
به كساني كه ايمان آورده‌اند ، بگو : بر كساني ببخشايند كه روزهاي ( مصائب و بلاياي ) الهي را چشم نمي‌دارند ( و روزهائي را فراموش مي‌كنند كه بر سرِ گذشتگان كافر و فاسق و فاجر همچون قوم فرعون و لوط و ثمود چه آمده است ، و با متانت و رزانت از ايشان صرف‌نظر نمايند ) تا خداوند خودش آنان را در برابر كارهائي كه كرده‌اند كيفر دهد .
توضيحات :
« يَغْفِرُوا » : ببخشند و صرف نظر كنند و گوش به اذيّت و آزار كافران و مشركان ندهند ( نگا : احزاب / 48 ، حجر / 94 ، زخرف / 89 ) . در اين صورت مراد يك دستور اخلاقي در برخورد با كفّار و مشركان و بي‌دينان است و از مسلمانان براي هميشه خواسته مي‌شود در برابر چنين افرادي ، بي‌اعتناء بوده و براي بيدار ساختن و جلب ايشان به اسلام ، بزرگوارانه و صبورانه عمل كنند ، و اجر خود را از خدا بخواهند . يا اين كه مراد در يك مقطع خاصّ زماني همچون سالهاي نخستين دعوت در مكّه است كه هنوز مسلمانان اجازه مقابله و مقاتله با مشركان را نداشتند . البتّه چنين شرائطي در طول تاريخ براي مسلمانان به صورت فردي يا جمعي تكرار مي‌گردد . فعل مضارع ( يَغْفِرُوا ) به منزله امر يعني ( إِغْفِرُوا ) است . جواب امر مقدّر و اصل آن چنين است : قُلْ لِلَّذِينَ ءَامَنُوا اغْفِرُوا يَغْفِرُوا ( نگا : اسراء / 53 ، ابراهيم / 31 ) . « أَيَّامَ اللهِ » : ( نگا : ابراهيم / 5 ) . مراد مصائب و وقائعي است كه خدا بر سر ملّتهاي پيشين آورده است ( نگا : يونس / 102 ) . برخي ( أَيَّامَ اللهِ ) را روز قيامت معني كرده‌اند ( نگا : نمونه ، الميزان ) .
آيه 15
متن آيه :
مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَيْهَا ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ
ترجمه :
هر كس كه كار نيك بكند ، به سود خود او است ، و هر كس كار بد بكند به زيان خود او است ، سپس همه شما به سوي پروردگارتان بازمي‌گرديد ( و نتيجه اعمال خويش را مي‌بينيد ) .
توضيحات :
« ثُمَّ » : پس از آزمايش شما در اين جهان ، و اتمام توقّف در برزخ .
آيه 16
متن آيه :
وَلَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ
ترجمه :
ما به بني‌اسرائيل كتاب آسماني و حكومت و نبوّت بخشيديم ، و از روزيهاي حلال و پاكيزه بديشان عطاء كرديم ، و آنان را بر جهانيان ( عصر خويش ) برتري داديم .
توضيحات :
« الْكِتَابَ » : جنس كتاب مراد است . از جمله : تورات و انجيل . « الْحُكْمَ » : حكومت و فرماندهي . قضاوت و داوري . حكمت و فرزانگي ( نگا : انعام / 89 ، مائده / 44 ) . « فَضَّلْنَاهُمْ عَلَي الْعَالَمِينَ » : ايشان را به سبب ايمان قوي و يقين صادق بر ديگر مردمان روزگار خود برتري داده بوديم ( نگا : بقره / 47 و 122 ، اعراف / 140 ، دخان / 32 ) .
آيه 17
متن آيه :
وَآتَيْنَاهُم بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمْ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ
ترجمه :
ما دلائل واضح و نشانه‌هاي روشني درباره كار ( نبوّت و شريعت دين خود را ) در اختيار بني‌اسرائيل گذارديم ، ولي آنان ( در اين باره با همديگر ) اختلافي نداشتند مگر بعد از آن كه علم و آگاهي ( از حقيقت دين و احكام آن ) پيدا كردند ، در اين هنگام به سبب برتري‌جوئي و عداوت و حسادت ميان خود ، ( درباره دين و احكام آن ) اختلاف ورزيدند . قطعاً پروردگار تو ، روز قيامت در ميان ايشان درباره چيزي كه راجع بدان اختلاف پيدا كرده‌اند ، داوري خواهد كرد ( و به قضاوت خواهد نشست ) .
توضيحات :
« بَيِّنَاتٍ » : معجزاتي دالّ بر حقّانيّت پيغمبران و صداقت دين خدا . دلائل و براهين روشن . « الأمْرِ » : كار و بار دين و احكام آن ، و امر نبوّت و شريعت . « بَيِّنَاتٍ مِّنَ الأمْرِ » : معجزاتي كه حقّانيّت پيغمبران بني‌اسرائيل و صداقت دين آسماني ايشان را نشان مي‌داد و مي‌نماياند . دليلها و حجّتهاي روشني كه كار و بار دين و شريعت خدائي را به اثبات مي‌رساند . دلائل و براهيني كه صفات پيغمبر خاتم و درستي دين اسلام را ثابت مي‌كرد ( نگا : بقره / 89 و 146 ) . « الْعِلْمُ » : آگاهي از دين خدا و احكام و قوانين آن . آگاهي از نبوّت خاتم‌الانبياء و اطّلاع از ظهور اسلام . « بَغْياً بَيْنَهُمْ » : به سبب حبّ رياست و برتري‌جوئي و عداوت و حسادت ميان خود ( نگا : بقره / 213 ، آل‌عمران / 19 ، شوري / 14 ) .
آيه 18
متن آيه :
ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ
ترجمه :
سپس ما تو را ( مبعوث كرديم و ) بر آئين و راه روشني از دين ( خدا كه برنامه تو و همه انبياء پيشين بوده است و اسلام نام دارد ) قرار داديم . پس ، از اين آئين پيروي كن و بدين راه روشن برو ( چرا كه آئين رستگاري و راه نجات است ) و از هوا و هوسهاي كساني پيروي مكن كه ( از دين خدا بي‌خبرند و از راه حق ) آگاهي ندارند .
توضيحات :
« شَرِيعَةٍ » : آئين و برنامه . راه و مسير . « الأمْرِ » : كار و بار دين . مراد دين اسلام است كه دين همه پيغمبران الهي بوده است ( نگا : آل‌عمران / 19 و 85 ، شوري / 13 ) .
آيه 19
متن آيه :
إِنَّهُمْ لَن يُغْنُوا عَنكَ مِنَ اللَّهِ شَيئاً وإِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ
ترجمه :
آنان هرگز تو را از عذاب خدا نمي‌رهانند ( و در آخرت در برابر خدا كمترين كمكي به تو نمي‌توانند بكنند ، و هيچ دردي را از تو دوا نمي‌كنند ) . ستمگران كفرپيشه ، برخي يار و ياور برخي ديگرند ، و خدا هم يار و ياور پرهيزگاران است .
توضيحات :
« لَن يُغْنُوا عَنكَ . . . » ( نگا : يوسف / 68 ، مريم / 42 ، جاثيه / 10 ) .
آيه 20
متن آيه :
هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ يُوقِنُونَ
ترجمه :
اين ( قرآن و شريعت ) وسيله بينش مردمان و مايه هدايت و سبب رحمت براي كساني است كه اهل يقين هستند .
توضيحات :
« هذا بَصَآئِرُ . . . » : ( نگا : انعام / 104 ، اعراف / 203 ، قصص / 43 ) .
آيه 21
متن آيه :
أًمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْيَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا يَحْكُمُونَ
ترجمه :
آيا كساني كه مرتكب گناهان و بديها مي‌شوند ، گمان مي‌برند كه ما آنان را همچون كساني بشمار مي‌آوريم كه ايمان مي‌آورند و كارهاي پسنديده و خوب انجام مي‌دهند ، و حيات و ممات و دنيا و آخرتشان يكسان مي‌باشد ؟ ( اگر چنين بينديشند ) چه بد قضاوت و داوري مي‌كنند ! !
توضيحات :
« إِجْتَرَحُوا » : به دست آورده‌اند . فراچنگ آورده‌اند . اجتراح و اكتساب يكي است . جز اين كه ا جتراح در به دست آوردن گناهان ، و اكتساب در فراچنگ آوردن حسنات و سيّئات هر دو به كار مي‌رود . « سَوَآءً » : يكسان . برابر . حال ( هُمْ ) در فعل ( نَجْعَلَهُمْ ) است . « مَحْيَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ » : زندگي و مرگشان . مراد در زندگي دنيا و حيات بعد از مرگشان ، يعني آخرت است ( نگا : ص / 28 ، قلم / 35 و 36 ، غافر / 51 ) . « سَوَآءً مَّحْيَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ » : دنيا و آخرت كافران همچون دنيا و آخرت مؤمنان باشد ؟ دنيا و آخرت كافران مثل هم باشد ؟
آيه 22
متن آيه :
وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
ترجمه :
خداوند آسمانها و زمين را به حق آفريده است ، تا هر كسي در برابر كارهائي كه انجام مي‌دهد ، سزا و جزا داده شود ، و به انسانها هيچ گونه ستمي نگردد .
توضيحات :
« بِالْحَقِّ » : ( نگا : انعام / 73 ، ابراهيم / 19 ، نحل / 3 ) . « لِتُجْزي كُلُّ نَفْسٍ . . . » : ( نگا : طه / 15 ) . « خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ بِالْحَقِّ » : خداوند آسمانها و زمين را بر محور قانون حق آفريده است ، و در همه جا حق و عدل و نظم و ترتيب حاكم است .
آيه 23
متن آيه :
أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
ترجمه :
هيچ ديده‌اي كسي را كه هوا و هوس خود را به خدائي خود گرفته است ، و با وجود آگاهي ( از حق و باطل ، آرزوپرستي كرده است و ) خدا او را گمراه ساخته است ، و بر گوش و دل او مهر گذاشته است و بر چشمش پرده‌اي انداخته است ؟ ! پس چه كسي جز خدا ( و خدا هم از وي رويگردان است ) مي‌تواند او را راهنمائي كند ؟ آيا پند نمي‌گيريد و بيدار نمي‌شويد ؟
توضيحات :
« مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَوَاهُ » : كسي كه هوا و هوس خود را معبود و خداي خود نموده است ( نگا : فرقان / 43 ) . « عَلي عِلْمٍ » : با وجود علم به حق و باطل و شناخت راه درست و نادرست ( نگا : جاثيه / 17 ) . خدا با علم به اين كه طرف استحقاق هدايت ندارد و در فسق و فجور غرق است . در صورت اوّل ، حال ضمير ( ه ) در ( أَضَلَّهُ اللهُ ) است . در صورت دوم ، حال ( اللهُ ) است . « خَتَمَ عَلي . . . » : ( نگا : بقره / 7 ) .
آيه 24
متن آيه :
وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ
ترجمه :
منكران رستاخيز مي‌گويند : حياتي جز همين زندگي دنيائي كه در آن بسر مي‌بريم در كار نيست . گروهي از ما مي‌ميرند و گروهي جاي ايشان را مي‌گيرند ، و جز طبيعت و روزگار ، ما را هلاك نمي‌سازد ! آنان چنين سخني را از روي يقين و آگاهي نمي‌گويند ، و بلكه تنها گمان مي‌برند و تخمين مي‌زنند .
توضيحات :
« نَمُوتُ وَ نَحْيَا » : مي‌ميريم و زنده مي‌شويم . يعني ما مي‌ميريم و فرزندان ما جايگزين ما مي‌شوند ، و زندگي به همين شكلي پيش مي‌رود ( نگا : مؤمنون / 37 ) . « مَا يُهْلِكُنَا إِلاَّ الدَّهْرُ » : ما را جز مرور روزگار و گذشت عمر از ميان برنمي‌دارد . « مَا لَهُم بِذلِكَ مِنْ عِلْمٍ » : ( نگا : نجم / 28 ) .
آيه 25
متن آيه :
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ مَّا كَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
ترجمه :
هنگامي كه آيات روشن ما ( كه دالّ بر توانائي ما براي ايجاد رستاخيز و زندگي دوباره‌اند ) بر آنان خوانده مي‌شود ، در برابر آنها دليلي جز اين ندارند كه مي‌گويند : اگر راست مي‌گوئيد ( كه قيامتي و زندگي دومي در كار است ) پدران و نياكان ما را زنده كنيد و بياوريد ( تا نمونه‌اي از زنده شدن مردگان را ببينيم و باور كنيم ) .
توضيحات :
« بَيِّنَاتٍ » : روشن . مستدلّ . حال ( آيات ) است . « مَا كَانَ حُجَّتَهُمْ إِلاّ أَن قَالُوا . . . » : واژه ( حجّت ) خبر ( كَانَ ) و جمله ( أَن قَالُوا ) اسم آن است . گفتار بي‌اساس ايشان را ( حجّت ) ناميدن ، كنايه از اين است كه آنان دليلي جز بي‌دليلي ندارند .
آيه 26
متن آيه :
قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيبَ فِيهِ وَلَكِنَّ أَكَثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
ترجمه :
بگو : خداوند شما را ( از نيستي به هستي مي‌آورد و ) زنده مي‌كند ، سپس ( بعد از به پايان آمدن اجلتان ) شما را مي‌ميراند ، سپس ( بعد از دوران برزخ و ماندگاري در گورها ، شما را دوباره زنده مي‌كند و ) در روز قيامت كه در آن ترديدي نيست شما را گرد مي‌آورد ، وليكن بيشتر مردم ( به علّت نينديشيدن و تأمّل نكردن ، قدرت خدا را بر ايجاد رستاخيز ) نمي‌دانند .
توضيحات :
« إِلي يَوْمِ الْقِيَامَةِ » : در روز قيامت . « فِيهِ » : درباره گردآوري . درباره روز قيامت .
آيه 27
متن آيه :
وَلَلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرضِ وَيَومَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ
ترجمه :
مالكيّت و حاكميّت آسمانها و زمين از آن خدا است ، و آن روز كه قيامت برپا مي‌شود ، باطلگرايان زيان مي‌بينند .
توضيحات :
« تَقُومُ السَّاعَةُ » : قيامت برپا مي‌شود . « الْمُبْطِلُونَ » : مدّعيان باطل . باطلگرايان ( نگا : اعراف / 173 ، عنكبوت / 48 ، روم / 58 ، غافر / 78 ) .
آيه 28
متن آيه :
وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
ترجمه :
( اي مخاطب ! در آن روز ) هر ملّتي را مي‌بيني كه ( خاشعانه و خاضعانه ، چشم به انتظار فرمان يزدان ؛ در محضر دادگاه خداوند دادگر مهربان ) بر سر زانوها نشسته است . هر ملّتي به سوي نامه اعمالش فراخوانده مي‌شود ( و بديشان گفته مي‌شود : ) امروز جزا و سزاي كارهائي كه مي‌كرده‌ايد به شما داده مي‌شود .
توضيحات :
« أُمَّةٍ » : جماعت . ملّت . « جَاثِيَةً » : بر سر زانوها نشسته . بر سر زانوها نشستن براي خشوع و خضوع در برابر قاضي القضات دادگاه قيامت ، و به خاطر ترس و هراسي است كه مردمان را فرا مي‌گيرد . « تُدْعي إِلي كِتَابِهَا » : براي دريافت نامه اعمال خود با دست راست و يا دست چپ فراخوانده مي‌شود ، و برابر آن دادگاهي مي‌گردد ، و سعادت و يا شقاوت مي‌بيند .
آيه 29
متن آيه :
هَذَا كِتَابُنَا يَنطِقُ عَلَيْكُم بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
ترجمه :
اين ( نامه اعمال كه دريافت مي‌داريد ) كتاب ما است و اعمال شما را صادقانه بازگو مي‌كند . ما ( از فرشتگان خود ) خواسته بوديم كه تمام كارهائي را يادداشت كنند و بنويسند كه شما در دنيا انجام مي‌داديد .
توضيحات :
« يَنطِقُ عَلَيْكُمْ » : براي شما صحبت مي‌كند . مراد از نطق ، نوشته‌هائي است كه با چشم ديده مي‌شود و مطالب را بازگو مي‌نمايد . « كُنَّا نَسْتَنسِخُ » : نگارش را مي‌طلبيديم . كاملاً مي‌نگاشتيم . استنساخ ، طلب نگاشتن ، و يا مبالغه در نگاشتن است . « إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ » : نگارش كارهائي را از فرشتگان مي‌خواستيم كه مي‌كرديد . آنچه را مي‌كرديد كاملاً با دقّت مي‌نگاشتيم و ثبت و ضبط مي‌كرديم ( نگا : يونس / 21 ، زخرف / 80 ) .
آيه 30
متن آيه :
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ
ترجمه :
و امّا كساني كه ايمان مي‌آورند و كارهاي شايسته مي‌كنند ، پروردگارشان ايشان را ( به بهشت مي‌برد و ) غرق نعمت خويش مي‌گرداند . رستگاري و پيروزي آشكار همين است .
توضيحات :
« ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ » : ( نگا : انعام / 16 ) .
آيه 31
متن آيه :
وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا أَفَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ فَاسْتَكْبَرْتُمْ وَكُنتُمْ قَوْماً مُّجْرِمِينَ
ترجمه :
و امّا كساني كه كافر مي‌گردند ( بديشان گفته مي‌شود : ) مگر آيه‌هاي من بر شما خوانده نمي‌شد و شما بزرگي و عظمت مي‌فروختيد و تكبّر مي‌كرديد ، و مردمان بزهكار و گناهكاري بوديد ؟
توضيحات :
« إِسْتَكْبَرْتُمْ » : ( نگا : بقره / 87 ) .
آيه 32
متن آيه :
وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَيْبَ فِيهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنّاً وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ
ترجمه :
و هنگامي كه گفته مي‌شد : وعده خدا راست است ( و كيفر هر كسي را در سراي ديگر به تمام و كمال مي‌دهد ) و قيامت حتماً فرا مي‌رسد و هيچ گونه شكّي در رخ دادن آن نيست ، مي‌گفتيد : ما نمي‌دانيم قيامت چيست ! ما تنها گماني ( درباره آن ) داريم و به هيچ وجه يقين و باور نداريم ( كه قيامت فرا برسد ) .
توضيحات :
« مَاالسَّاعَةُ » : قيامت چه چيز است ؟ قيامت چيست ! « مُسْتَيْقِنِينَ » : باور دارندگان . يقين حاصل‌كنندگان .
آيه 33
متن آيه :
وَبَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون
ترجمه :
سزا و جزاي كارهاي بدي كه كرده‌اند هويدا و گريبانگيرشان مي‌شود ، و آنچه كه مسخره‌اش مي‌دانستند ( كه عذاب دوزخ است ) از هر سو آنان را فرا مي‌گيرد .
توضيحات :
« بَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا » : بديهائي كه كرده‌اند ، تجسم مي‌يابند و در برابرشان آشكار مي‌شوند . كيفر و مجازات زشتيها و پلشتيهائي كه كرده‌اند ، گريبانگيرشان مي‌گردد ( نگا : نحل / 34 ، زمر / 48 ) .
آيه 34
متن آيه :
وَقِيلَ الْيَوْمَ نَنسَاكُمْ كَمَا نَسِيتُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ هَذَا وَمَأْوَاكُمْ النَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّاصِرِينَ
ترجمه :
و ( از سوي خدا ) بديشان گفته مي‌شود : ما امروز شما را ( در عذاب رها مي‌سازيم و ) از ياد خود مي‌بريم ، همان گونه كه شما ديدار امروز را به فراموشي سپرديد ( و ما را از ياد برديد ، و مسائل و حوادث قيامت را پشت گوش انداختيد ) و جايگاهتان آتش دوزخ است و هيچ يار و ياوري نداريد .
توضيحات :
« نَنسَاكُمْ » : فراموشتان مي‌كنيم . مراد از فراموش كردن ، در عذاب رها كردن ، و بي‌اعتنائي بديشان و ناديده گرفتن آنان است . ( نگا : اعراف / 51 ، توبه / 67 ، سجده / 14 ، طه / 126 ) .
آيه 35
متن آيه :
ذَلِكُم بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ هُزُواً وَغَرَّتْكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فَالْيَوْمَ لَا يُخْرَجُونَ مِنْهَا وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ
ترجمه :
( گرفتار شدنتان بدين سرنوشت اسفناك ) بدان خاطر است كه شما آيات خدا را به تمسخر گرفته‌ايد و زندگي دنيا ، شما را گول زده است . امروز آنان از آتش دوزخ بيرون آورده نمي‌شوند ، و از ايشان خواسته نمي‌شود كه عذرخواهي كنند و خوشنودي بطلبند .
توضيحات :
« ذلِكُمْ » : گرفتار شدن شما بدين سرنوشت غم‌انگيز و عذاب دردناك . « غَرَّتْكُمْ » : شما را گول زده است ( نگا : انعام / 70 و 130 ، اعراف / 51 ) « يُسْتَعْتَبُونَ » : ( نگا : نحل / 84 ، روم / 57 ، فصّلت / 24 ) .
آيه 36
متن آيه :
فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
ستايش تنها خداوندي را سزا است كه پروردگار آسمانها و پروردگار زمين و پروردگار همه جهانيان است .
توضيحات :
« رَبِّ » : تكرار اين لفظ براي تأكيد است و هر سه واژه بدل يا صفت ( الله ) مي‌باشند .
آيه 37
متن آيه :
وَلَهُ الْكِبْرِيَاء فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
ترجمه :
بزرگواري و والائي در آسمانها و زمين ، از آن او است ، و او صاحب عزّت و قدرت ، و داراي حكمت و فلسفه ( در همه امور ) است .
توضيحات :
« الْكِبْرِيَآءُ » : عظمت و رفعت . شاهي و والائي ( نگا : يونس / 78 ) .
|
[چهارشنبه 1395-03-05] [ 05:20:00 ب.ظ ]
|
