مهدويت ؛ آرامش جهان در سايه سار امامت
اشاره:
اهداف بلند اسلام راستين در امامت تجلي يافته است و تحقق اهداف رفيع و گسترده امامت در مهدويت به ثمر مي نشيند. مهدويت در فردي معصوم از تبار خاتم پيامبران تجلي يافته است تا برگ برنده و زرين تحقق تمام و كمال اهداف رسالتهاي الهي در طول تاريخ را از آنِ خود كند و قدرت دين را همراه حكمت و رحمت بر گستره زمين برافراشته نموده و بشريت سرگردان را به سر منزل معبود و مقصود هدايت نمايد.قرآن كريم روشي ويژه و منحصر به فرد براي مطرح نمودن دكترين مهدويت به كار گرفته است و تمام اصول خود را در اين الگو نهادينه نموده و با توجه به سنتهاي تخلف ناپذير الهي نويد و تحقق اين آرمان بزرگ الهي را به بشريت داده است و منتظران راستين امام مهدي(عج) را بينشي روشن و مسيري صحيح و انگيزه اي متعالي بخشيده است، و آنان را به سوي سازندگي همه جانبه در دوران انتظار دعوت نموده و شاخصها و ويژگيهاي منتظران را نيز ترسيم كرده است. قرآن كريم، يگانه مرجع وحياني اسلام است كه به صورت مكتوب نيز به دست ما رسيده است.
اعجاز قرآن كريم، دسترسي انسانها به گزاره هاي وحياني آن را آسان نموده است. از جمله وجوه اعجاز قرآن، اعجاز علمي است كه قرآن را كتاب علم و دانش، و منبعي سرشار و لايزال قرار داده است، و حقايق و قوانين هستي را در كنار سنتهاي الهي حاكم بر جوامع بشري به گونه اي بسيار گويا و قابل فهم براي انسانها به ارمغان آورده و ما را به تحقيق و پژوهش در اين كتاب آسماني مدون و تحريف ناپذير دعوت نموده است.بنابراين، براي دستيابي به ديدگاههاي آخرين آيين آسماني در باب حقايق جهان هستي و سنتهاي حاكم بر آن بايد به قرآن كريم مراجعه كرده و از رهنمودهاي اين كتاب نامتناهي و معجزه هميشه جاويد اسلام پيوسته بهره مند شويم، و بسياري از اصول، فروع و نيز اسرار انسان و هستي را از متن و بطن قرآن كريم بيرون كشيده و در فضاي آشوب زده علوم، عرضه اي زيبا و آراسته از حقايق قرآني داشته باشيم.اسلام، قله هاي رفيع هستي، و قله هاي كمال انساني را به هم پيوند داده، و راهنماي انسان در تمام مراحل هستي بوده است و همواره بهترين و شايسته ترين طرح و برنامه، امكانات و مسير رسيدن به قله هاي كمال انساني را فرا روي انسان نهاده است و آخرين سخن خود را در آخرين آيات وحياني خود براي تمام بشريت - به خوبي ترسيم كرده است. آنجا كه پيامبر خاتم(ص) پس از ابلاغ آخرين پيام الهي، و پايه گذاري مهمترين عامل استقرار حاكميت الهي در جامعه بشري؛ يعني امامت، به دريافت آيه اي رسا از محكمات ام الكتاب نايل مي گردد و آن را براي بشريت به عنوان هديه اي الهي اما بسيار بزرگ و بي بديل به ارمغان مي آورد:
(اليوم اكملت لكم دينكم و أتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام ديناً).
در چنين روزي با پايه گذاري اصل متين و استوار امامت در نهاد جامعه اسلامي، كامل ترين دين (اسلام) و متمم نعمتهاي الهي (نعمت امامت) بر انسانيت سايه افكنده، و اسلام در اين چهره زيبا و آسماني تجلي يافته، مترقي ترين آيين الهي براي بشريت گشته است.
تمام نقشه هاي دشمنان اسلام، با بنيانگذاري اصل امامت، نقش بر آب شده و نويد پيروزي جهاني دين مبين اسلام، و شكست مفتضحانه بدخواهان اين رسالت آسماني، با وجود همه تنگناها و مشكلات، امري مسلم گشته، استقرار آيين حق در جامعه بشري بدون ترديد و بدون وقفه انجام مي يابد و بشريت به سوي اهداف از پيش تعيين شده در حركتي پيوسته و تكامل زا و تكامل آفرين خواهد بود.
(اليوم يئس الذين كفروا من دينكم، فلا تخشوهم واخشون).
بنابراين، با توجه به استقرار اصل امامت در نهاد جامعه اسلامي و جامعه انساني، هيچ ترس و واهمه اي از تسلط كافران و بدخواهان بر اين مكتب و برنامه الهي، نداشته باشيد؛ زيرا تمام اميدهاي آنان به يأس و نوميدي تبديل شده و نبايد به خود هرگونه هراسي را راه دهيد، و به جاي ترس از آنان، از آفريدگار حكيم، دانا، مهربان و تدبير كننده زندگي تان بترسيد، و در حقيقت از ضعفهاي خود در برابر تكليفهاي سنگين الهي كه بر دوش شما گذاشته شده است و عدم حركت در راستاي امامت راستين بايد بيم داشته باشيد.
اين پيام بسيار رسا و حكيمانه قرآن كريم، مسير طبيعي و منطقي تمام انسانها را در عصر امامت راستين كه پس از ارتحال ملكوتي خاتم پيامبران، عهده دار رهبري جامعه انساني است ترسيم نموده است، و نقش امامت راستين را در طول تاريخ تبيين مي نمايد.
مهدويت در اسلام از جايگاه رفيعي برخوردار بوده و آخرين قله از قله هاي امامت راستين براي بشريت است، كه در جاي جاي آيات قرآن، ريشه و اصول و پايه هاي آن، و مصاديق و نقشهاي زيبا و حياتي آن گوشزد شده است.
سوره هاي مكي و مدني قرآن، به طور پيوسته و بسيار نغز، حق مداري قوانين الهي و عدالت مداري برنامه هاي اسلام را مطرح مي كند، و ارزشي بودن اين حركت پيوسته را در امامت راستين اسلام متجلي نموده، و نمونه بي بديلِ حق گرايي و عدالت مداري را در مهدويت اسلامي خلاصه كرده است.
تجلي اهداف بلند اسلام در امامت، و تجلي امامت گسترده و فراگير در مهدويت، و تجلي مهدويت در فردي از تبار خاتم پيامبران؛ يعني حضرت محمدبن الحسن العسكري(ع) به اين معناست كه تمام اهداف انبياي پيشين را در مقطع زماني خاص جاري و ساري كرده و برگ زرين اين پيروزي موعود را در دست قدرت، حكمت و رحمت خود گرفته، بشريت را به سر منزل مقصود مي رساند.
روش شناسي فرهنگ آفريني قرآن كريم
قرآن كريم براي آفريدن فرهنگي نوين، و زدودن فرهنگ جاهلي آميخته با واپس گرايي شرك و بت پرستي، لازم بود جهشي نو و حركتي پيوسته در جهت بازيافت توحيد ناب و فراموش شده يا آلوده به مفاهيم مسخ شده و اساطير برخاسته از ذهنيتهاي حصار يافته با زنجيرهاي شرك و بت پرستي را آغاز نمايد؛ به همين دليل، براي رسيدن به اين هدف بزرگ، روشي ويژه به كار گرفت.ترتيب نزول آيات و سوره هاي قرآن كريم در دوران 13 ساله مكه و ده ساله مدينه مي تواند نشانگر اين روش باشد.
هر چند اصول اين روش در چند كلمه خلاصه مي شود، اما پياده كردن و اجراي صحيح آن به زماني طولاني و آياتي فراوان و پيوسته نياز داشت، و آثار موفقيت روش قرآن را در تحقق يك جهش عظيم و آن هم در زماني بسيار اندك با توجه به عمق تخريب فرهنگي ناشي از تحريف مفاهيم بلند آسماني، كه در تعاليم ابراهيم خليل و تعليمات ناب موساي كليم و عيسي روح ا… تجلي يافته بود مي توانيم لمس كنيم.فرهنگ سازي و فرهنگ زايي قرآن كريم را در كنار آسيب زايي فرهنگ جاهلي بايد مطالعه نماييم، تا زيبايي هاي فوق العاده و معجزه برتر اين كتاب الهي را به خوبي دريابيم.
روش منحصر به فرد قرآن كريم در زير و رو كردن مفاهيم و ارزشهاي جاهلي، و تحول فرهنگ جاهلي گروندگان به اسلام به فرهنگ متعالي و ناب الهي، با مطالعه دقيق آيات قرآن كريم آن هم (به ترتيب نزول) به دست مي آيد.نقطه آغاز تحول را در مطلع سوره مباركه علق و سپس در سوره حمد و مطالع سوره هاي مزمل، مدثر و قلم تا آخرين سوره كه مائده باشد مي بينيم.دستور خواندن، و فراگيري علم و معرفت، در يك محيط جاهلي و كاملاً بيگانه با علم و معرفت، توجه دادن به نام و نشان ربوبيت و پروردگاري، آفرينش و آفرينندگي و حركت تكامل يافته هستي و انسان، بذل و بخشش و جود و كرم كه براي يك عرب جاهلي بسيار معنادار و با ارزش است، و توجه دادن انسان به منبع بذل و بخشش و سرچشمه جود و كرم و سخاوت كه در بخشش علم و معرفت بهترين تجلي را داشته است، و انسان را از تاريكيهاي ناداني به افقهاي پرفروغ دانايي رهنمون بوده، نشانگر يك جهش جديد و بسيار متفاوت با دنياي معروف علم در جهان آن روز مي باشد.
سير از آيات روشن و محسوس و ملموس الهي به سمت آيات نهفته و از ياد رفته، حركتي بسيار زيبا، پرجاذبه و دقيق، با يك روانشناسي عميق بوده، كه قله هاي معرفت را در دسترس همان انسان عصر جاهلي قرار داد. و با تكرار حكيمانه، و پيوستگي و آراستگي قالبهاي لفظي و مفاهيم بلند، و مراعات ظرفيتها و انگيزه ها و ايده آلها به صورتي عالمانه و انسان شناسانه يك تجربه بسيار بزرگ را عينيت بخشيد، و يك جهش عظيم نرم افزاري را پديد آورد كه دانشمندان هنوز در حال مطالعه عميق آن هستند و بايد باشند.
آنچه مسلم و غيرقابل ترديد است، بركات و آثار مثبت اين روش الهي در قرآن كريم است كه تمدن عظيم اسلامي مديون و مرهون آن مي باشد.تمام محورهاي عنوان شده در آيات قرآن به ترتيب نزول هر چند به تنهايي امكان مطالعه را دارد، ولي به صورت پيوسته با ساير مفاهيم و منظومه وار و در يك جا و يك واحد همه جانبه و آن هم فراگير براي تمام زمينه هاي وجودي انسان و جهان، به گونه اي دقيقتر قابل مطالعه خواهد بود.آيات ويژه مهدويت را به صورت جداگانه از ساير محورها و زمينه هاي مرتبط به آن مي توانيم ببينيم، ولي مطالعه آن به صورت يك بخش از يك كل به هم پيوسته، مطالعه اي دقيق و عملي بوده و آن را بهتر مي توانيم دريابيم.زيرسازهاي يك مفهوم و لوازم آن، و مفاهيم مرتبط به آن، در فهم بهتر آن مفهوم در يك بررسي علمي امري اجتناب ناپذير مي باشد.
زيرساختهاي مهدويت در قرآن كريم را مي توان به دو بخش هدايت به حق و امامت فراگير تقسيم كرد.هدايت به حق، روح امامت راستين بوده و محور اصلي تمام برنامه هاي الهي براي تكامل و پيشرفت صحيح و مطلوب انسان مي باشد. هدايتي كه خود حق است و انسانها را به سمت حق مي كشاند، تا با رسيدن به آن، و تحقق كامل آن، يك انسان هدايت يافته، امكان هدايتگري پيدا كند، و با رسيدن به قله رفيع حق شناسي، حق خواهي و حق پرستي، ديگران را به حق شناسي و حق خواهي و حق پرستي رهنمون باشد.
تمام تحولات هستي و جامعه انساني را بر محور حق، و با هدايت به امر قرار داده است. هاديان الهي، هميشه خود هدايت يافتگاني هستند كه هدايتگري مهمترين ويژگي آنان بوده، و يكي از آثار اين هدايتگري فراگير، امامت راستين آنان براي ديگران مي باشد.بنابراين، اساس مهدويت را در اصل اصيل و اجتناب ناپذير «ان علينا للهدي» بايد بيابيم، و سپس اين سير هدايتگري را در جامعه بشري تعقيب نموده، تا از راه همين ويژگي اساسي به امامان راستين دست يابيم، و اصول و افقهاي گسترده و قله هاي مرتفع اين هدايت را در كنار هم ببينيم، و كاركرد آن را در عرصه هاي به هم پيوسته زماني از لابه لاي سنتهاي تخلف ناپذير الهي به دست آوريم، تا اين كه قله رفيع اين يگانه محور تكامل بخش و تكامل آفرين را در اصل مهدويت راستين ببينيم.
پيروزي مسلم حق بر باطل، و بطلان پذيري باطل ، و تجلي آن در ستم زدايي امامت راستين، و مقهور شدن مفتضحانه ستمگران، و سكانداري متقيان و صالحان و بدست گرفتن رهبري حركت انسانها، به سمت اهداف والاي آفرينش، كه در عبوديت گسترده آنان براي حق تجلي مي يابد، از آثار روشن و بينش عميق قرآن كريم در طرح حقيقت، و ابعاد و لوازم و نتايج طبيعي و منطقي (اصل هدايت الهي) مي باشد.
بنابراين، وراثت زمين از آنِ نيكان است، و پاكان از هر گونه شرك و بت پرستي و آلودگيهاي ستم و ستمگري در تمام سطوح زندگي و در تمام ابعاد آن؛ يعني عصمت و مصونيت از هرگونه انحراف، عهده داريِ حاكميت، در تمام اين كره خاكي را پشت سر خواهد داشت. و نياز اين امامت به مؤمنان صالح و صابر امري بديهي بوده و جهاد با كژيها و كژانديشان را سرلوحه كار آنان قرار خواهد داد.
در اين مجموعه، نقش سنتهاي تخلف ناپذير تاريخ، و نقش انسانها در تحولات فردي و اجتماعي جامعه انساني، و نقش انبيا و اوصيا در هدايتگري و كمال يابي انسان، و نقش امتحانها و آزمونهاي الهي در پيشرفت انسان و رساندن او به اهداف آفرينش، و نقش امامت راستين همه با همديگر ديده شده، و قرار گرفتن مهدويت در قله رفيع امامت مسأله اي روشن خواهد بود.باطل ستيزي براساس حق طلبي و حق خواهي، و ظلم ستيزي براي برچيدن بساط باطل و ستم و شرك و بت پرستي براساس اصول شناخته شده عدالت مدار، اصلاحي گسترده و فراگير را مي طلبد، و جهان انسانيت را با امامتي عدالت مدار، آرمان گرا و عبوديت پرور براي خالق يكتا آشنا مي سازد و پيوند مي دهد، و پايان حركت انسانها را در پيوند ناگسستني انسان با حق و عبوديت فرا گير و همه جانبه و تكامل زا رقم مي زند. كه چهره واقعي دين خاتم را چهره اي پرفروغ و بي بديل نشان داده (ليظهره علي الدين كله)، و پرچم عبوديت پيوسته انسانها را براي حق كه تجلي ربوبيت همه جانبه اوست بر افراشته خواهد نمود و (يعبدونني لايشركون بي شيئاً) به بهترين شكل، و در رساترين قامت خود نمايان خواهد گشت و بدين ترتيب، دوران غيبت اسرارآميز، و انتظار شايسته، از فصلهاي به هم پيوسته اين حركت راستين امامت و هدايت به امر خواهد بود.
نويسنده:سید منذر حکیم
