موقعیت فعلی: فهرست قرآن / سوره صافات / تفسیر نور / آیات 81 - 182 صافات
آيه 81
متن آيه :
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
چرا كه او از بندگان با ايمان ما بود .
توضيحات :
. . .
آيه 82
متن آيه :
ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ
ترجمه :
سپس ديگران را غرق كرديم .
توضيحات :
« ثُمَّ » : بعد از نجات نوح و همراهان . « الآخَرِينَ » : ديگران . مراد قوم كافر نوح است .
آيه 83
متن آيه :
وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ
ترجمه :
از زمره دنباله‌روان نوح ( در اصول دين ، و پيمودن راه او در دعوت به توحيد و خداشناسي ) ابراهيم بود .
توضيحات :
« شِيعَةِ » : پيرو . دنباله‌رو . مراد از پيروي و دنباله‌روي ، تداوم خطّ فكري و مكتبي است . به عبارت ديگر : انبياء ، همه مبلّغان يك مكتب و استادان يك دانشگاه هستند ، و توحيد و عدل و تقوا و اخلاص و بسياري ديگر از كردارهاي پسنديده و خصال حميده ، تغييرناپذير و شيوه متّبع همه فرستادگان خدا بوده است .
آيه 84
متن آيه :
إِذْ جَاء رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ
ترجمه :
وقتي كه با قلب سالم ( زدوده از شرك ) رو به پروردگارش آورد .
توضيحات :
« سَلِيمٍ » : سالم . پاك از شرك . « قَلْبٍ سَلِيمٍ » : ( نگا : شعراء / 89 ) .
آيه 85
متن آيه :
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا تَعْبُدُونَ
ترجمه :
زماني به پدر و قوم خود گفت : اينها چه چيزند كه مي‌پرستيد ؟ !
توضيحات :
« مَاذَا » : اينها چه چيزند ؟ سؤال ، جنبه تحقير بتها و ناپسند شمردن كار پدر را دارد .
آيه 86
متن آيه :
أَئِفْكاً آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِيدُونَ
ترجمه :
آيا غير از خدا ، خواستار معبودهاي سراپا دروغ هستيد ؟ !
توضيحات :
« إِفْكاً » : دروغ محض . كثيف‌ترين دروغ ( نگا : نور / 11 و 12 ، فرقان / 4 ، سبأ / 43 ، احقاف / 11 ، عنكبوت / 17 ) . « أَإِفْكاً ءَالِهَةً » : همزه براي استفهام توبيخي است . واژه ( إِفْكاً ) مي‌تواند مفعول به و واژه ( ءَالِهَةً ) بدل ، و يا اين كه ( إِفْكاً ) مفعول له و ( ءَالِهَةً ) مفعول به باشد . در صورت اخير ، معني آيه چنين مي‌شود : آيا محض دروغ ، معبودهائي جز خدا را خواستاريد ؟
آيه 87
متن آيه :
فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
آخر ، شما درباره پروردگار جهانيان چگونه مي‌انديشيد ؟ !
توضيحات :
« فَمَا ظَنُّكُمْ . . . » : آيا گمان مي‌بريد خداي جهانيان نياز به انبازهائي براي اداره جهان هستي دارد ؟ آيا اگر افرادي يا بتهائي را همچون خدا منشأ اثر بدانيد ، فرداي قيامت ، خدا به شما چه خواهد گفت و چه خواهد كرد و شما چه پاسخي داريد كه بدو بدهيد ؟
آيه 88
متن آيه :
فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ
ترجمه :
سپس نگاهي به ستارگان انداخت . ( انگار مي‌خواهد از اوضاع كواكب ، حوادث آينده را پيش‌بيني كند ) .
توضيحات :
« نَظَرَ نَظْرَةً . . . » : نگاه ابراهيم به ستارگان آسماني ، جنبه مطالعه در اسرار آفرينش بود ، هر چند ايشان آن را نگاه منجّمانه مي‌پنداشتند .
آيه 89
متن آيه :
فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٌ
ترجمه :
گفت : من ناخوش هستم . ( روحم از اين كفر و شرك و ظلم بيمار است ) .
توضيحات :
« سَقِيمٌ » : بيمار . « إِنِّي سَقِيمٌ » : مرادِ ابراهيم ، بيماري روح و آزار دل از پندارگرائي و اوهام‌پرستي مردم ، و برداشت ايشان از سخن او بيماري ظاهري بود . به اين ترتيب عذر خود را از عدم شركت در جشن ساليانه ايشان خواست . گويا سحرگاهان غذاهائي در كنار بتها مي‌نهادند تا متبرّك شود ، و خودشان از شهر بيرون مي‌رفتند . شامگاهان از مراسم صحرا برمي‌گشتند و از آن خوراكيها مي‌خوردند .
آيه 90
متن آيه :
فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ
ترجمه :
آنان بدو پشت كردند و ( به دنبال مراسم خود ) رفتند .
توضيحات :
« فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ » : ( نگا : توبه / 25 ، انبياء / 57 ، نمل / 80 ، روم / 52 ) .
آيه 91
متن آيه :
فَرَاغَ إِلَى آلِهَتِهِمْ فَقَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ
ترجمه :
شتابان و نهان ، به سراغ معبودهاي ايشان رفت ( و تمسخركنان فرياد زد ) و گفت : آيا ( از غذاهاي رنگارنگ ) نمي‌خوريد ؟
توضيحات :
« رَاغَ » : مخفيانه و شتابان رفت . به نهاني رو كرد به .
آيه 92
متن آيه :
مَا لَكُمْ لَا تَنطِقُونَ
ترجمه :
شما را چه شده است كه حرف نمي‌زنيد ؟
توضيحات :
« مَا لَكُمْ » : شما را چه شده است ؟
آيه 93
متن آيه :
فَرَاغَ عَلَيْهِمْ ضَرْباً بِالْيَمِينِ
ترجمه :
با قدرت هر چه بيشتر ضربه‌هاي سخت و پياپي بر آنها فرو كوفت .
توضيحات :
« رَاغَ عَلَيْهِمْ » : از بالا بر آنها فرو كوفت . « بِالْيَمِينِ » : با دست راست . با قدرت و قوّت ( نگا : زمر / 67 ) . « رَاغَ عَلَيْهِمْ ضَرْباً » : واژه ( ضَرْباً ) مي‌تواند مفعول مطلق ( رَاغَ ) به اعتبار معني باشد . چرا كه معني چنين است : ضَرَبَهُمْ ضَرْباً . يا اين كه مصدر است و در معني اسم فاعل است : رَاغَ عَلَيْهِمْ ضَارِباً . و يا اين كه مفعول له و معني آن چنين است : براي زدن به سراغشان رفت .
آيه 94
متن آيه :
فَأَقْبَلُوا إِلَيْهِ يَزِفُّونَ
ترجمه :
به طرف ابراهيم دوان دوان آمدند ( و همچون شترمرغ بال گرفتند ، و او را فرو كوفتند ) .
توضيحات :
« يَزِفُّونَ » : مي‌شتافتند . به تك ايستادند . حال ضمير ( و ) در فعل ( أَقْبَلُوا ) است . زَفّ و زَفيف ، دويدن شترمرغ را مي‌گويند ، بدان گاه كه رفتن و پرواز را آميزه يكديگر مي‌سازد .
آيه 95
متن آيه :
قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ
ترجمه :
( ابراهيم بديشان ) گفت : آيا چيزهائي را مي‌پرستيد كه خودتان مي‌تراشيد ؟
توضيحات :
« تَنْحِتُونَ » : مي‌تراشيد ( نگا : اعراف / 74 ، شعراء / 149 ) .
آيه 96
متن آيه :
وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ
ترجمه :
خداوند هم شما را آفريده است ، و هم بتهائي را كه مي‌سازيد .
توضيحات :
« مََا تَعْمَلُونَ » : اگر واژه ( ما ) موصوله به شمار آيد ، معني چنين است : خدا هم شما را آفريده است ، و هم ساخته‌هايتان را كه بتها است . و اگر ( مَا ) مصدريّه به حساب آيد ، مفهوم اين مي‌شود كه خداوند هم شما را آفريده است و هم اعمال شما را . از آنجا كه بحث از بتها است ؛ نه از اعمال آدمي ، آيه مورد نظر ، ناظر به اين معني نيست . تازه اگر چنين هم باشد ، بيانگر اين واقعيّت است كه اعمال انسانها هر چند به اراده آنان انجام مي‌گيرد ، امّا اراده و قدرت بر تصميم‌گيري و نيروهاي ديگري كه افعال خود را با آن انجام مي‌دهند ، همه از ناحيه خدا است . اگر هم بر بتها « ساخته‌هاي انسان » اطلاق مي‌شود ، به خاطر شكلي است كه انسان بدانها مي‌دهد ، وگرنه ماده آنها را خدا آفريده است . اين سخن درست به آن مي‌ماند كه مي‌گويند : اين فرش ، آن خانه ، و آن اتومبيل ، ساخته انسان است . مسلّماً منظور اين نيست كه انسان موادّ آنها را ساخته است . بلكه مراد اين است كه صورت آنها با دست انسان شكل مي‌پذيرد و تغيير ظاهر مي‌دهد .
آيه 97
متن آيه :
قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَاناً فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ
ترجمه :
( مشركان فرياد زدند و به يكديگر ) گفتند : براي او چهارديواري بزرگي بسازيد ( و در ميان آن آتش بيفروزيد ) و او را به ميان آتش سوزان و پر اخگر بيفكنيد .
توضيحات :
« بُنْيَاناً » : ساختمان ( نگا : توبه / 109 و 110 ، نحل / 26 ، كهف / 21 ) . در اينجا مراد چهار ديواري است . « الْجَحِيمِ » : آتش عظيم و سوزان و پر اخگر . نامي از نامهاي دوزخ .
آيه 98
متن آيه :
فَأَرَادُوا بِهِ كَيْداً فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَسْفَلِينَ
ترجمه :
( خلاصه ، آنان ) براي نابودي ابراهيم نقشه‌اي پي افكندند و نيرنگي انديشيدند ، ولي ما ( او را نجات داديم و والايش كرديم ، و ) آنان را پست و حقير و مغلوب و ذليل نموديم .
توضيحات :
« كَيْداً » : نيرنگ . چاره‌انديشي . در اينجا طرح نابودي ابراهيم و نقشه برچيدن اثرات تبليغ قولي و عملي او مراد است . « الأسْفَلِينَ » : و خواران . به زير افتادگان و شكست خوردگان .
آيه 99
متن آيه :
وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ
ترجمه :
ابراهيم گفت : من به سوي پروردگارم مي‌روم ، او مرا رهنمود مي‌كند .
توضيحات :
« إِنِّي ذَاهِبٌ إِلي رَبِّي » : بديهي است خداوند مكاني ندارد . پس مراد مهاجرت از محيط آلوده به محيط پاك است . ابراهيم به دستور خدا به سرزمين انبياء و كانون وحي الهي ، يعني شام مهاجرت فرمود ، و راهنمايش در همه جا خدا بود . لذا سفر إِليَ الله داشت .
آيه 100
متن آيه :
رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ
ترجمه :
پروردگارا ! فرزندان شايسته‌اي به من عطاء كن . ( فرزنداني كه بتوانند كار دعوت را به دست گيرند و برنامه مرا تداوم بخشند ) .
توضيحات :
« الصَّالِحِينَ » : شايستگان ( نگا : انبياء / 72 و 86 ) .
آيه 101
متن آيه :
فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ
ترجمه :
ما او را به پسري بردبار و خردمند مژده داديم .
توضيحات :
« غُلامٍ » : پسر نوجوان ( نگا : آل‌عمران / 40 ، كهف / 74 و 80 و 82 ) . « حَليمٍ » : شكيبا . خردمند .
آيه 102
متن آيه :
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ
ترجمه :
وقتي كه ( او متولّد شد و بزرگ گرديد و ) به سنّي رسيد كه بتواند با او به تلاش ( در پي معاش ) ايستد ، ابراهيم بدو گفت : فرزندم ! من در خواب چنان مي‌بينم كه بايد تو را سر ببرم ( و قربانيّت كنم ) . بنگر نظرت چيست ؟ گفت : اي پدر ! كاري كه به تو دستور داده مي‌شود بكن . به خواست خدا مرا از زمره شكيبايان خواهي يافت .
توضيحات :
« أَري فِي الْمَنَامِ » : در خواب مي‌بينم . مراد اين است كه در خواب به من فرمان داده شده است . چرا كه خواب انبياء وحي بشمار است ( نگا : صفوه التفاسير ) .
آيه 103
متن آيه :
فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ
ترجمه :
هنگامي كه ( پدر و پسر ) هر دو تسليم ( فرمان خدا ) شدند ( و ابراهيم پسر را روي شنها دراز كشاند ) و رخساره او را بر خاك انداخت .
توضيحات :
« أَسْلَمَا » : تن در دادند . تسليم قضا و قدر الهي شدند . منقاد فرمان يزدان شدند . « تَلَّهُ » : او را بر خاك انداخت . « لِلْجَبِينِ » : بر رخساره . واژه ( لِ ) به معني ( عَلي ) ، و ( جَبِين ) به معني رخساره است .
آيه 104
متن آيه :
وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ
ترجمه :
فريادش زديم كه : اي ابراهيم !
توضيحات :
« أَنْ » : حرف تفسيريّه است . چرا كه ما بعد آن ، تفسير و توضيح ماقبل آن است ( نگا : يونس / 2 ) .
آيه 105
متن آيه :
قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
تو خواب را راست ديدي و دانستي ( و برابر فرمان آن عمل كردي و مأموريّت خود را به جاي آوردي . دست نگهدار كه در اين آزمايش بزرگ موفّق شدي . بيش از اين رنج تو و فرزندت را نمي‌خواهيم ) ، ما اين گونه به نيكوكاران سزا و جزا مي‌دهيم .
توضيحات :
« صَدَّقْتَ » : باور كردي و راست انگاشتي . يعني آنچه در خواب ديده بودي ، بدان عمل كردي .
آيه 106
متن آيه :
إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاء الْمُبِينُ
ترجمه :
اين ( آزمايش بزرگ كه ذبح فرزند با دست پدر است ) مسلّماً آزمايشي است كه بيانگر ( ايمان كامل و يقين صادق به خداوند هستي ) است .
توضيحات :
« الْبَلآءُ » : امتحان . آزمون . « الْمُبِينُ » : روشن و آشكار . روشنگر و بيانگر .
آيه 107
متن آيه :
وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ
ترجمه :
ما قرباني بزرگ و ارزشمندي را فدا و بلاگردان او كرديم .
توضيحات :
« فَدَيْنَاهُ » : فداي جان او و بلاگردان عمر وي كرديم . « ذِبْحٍ » : حيواني كه سر بريده مي‌شود . مصدر است و به معني اسم مفعول ، يعني مذبوح است . مراد قوچ بزرگ و ارزشمندي است كه خداوند فرو فرستاد تا به جاي فرزند قرباني شود . « عَظِيمٍ » : عظمت اين قرباني بيشتر در دو چيز است : يكي اين كه به فرمان خدا و بلاگردان يكي از انبياء بود . ديگر اين كه سنّت و شيوه‌اي شد كه تا پايان جهان به صورت برنامه هر ساله مؤمنان بر جاي است .
آيه 108
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك او را در ميان ملّتهاي بعدي باقي گذارديم ( و اسوه آيندگان با ايمان و قدوه پاكبازان جهانش كرديم ) .
توضيحات :
« تَرَكْنَا عَلَيْهِ . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 119 و 129 ) .
آيه 109
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِيمَ
ترجمه :
درود بر ابراهيم !
توضيحات :
« سَلامٌ . . . » : ( نگا : صافّات / 79 ) .
آيه 110
متن آيه :
كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
ما اين گونه نيكوكاران را پاداش خير خواهيم داد .
توضيحات :
. . .
آيه 111
متن آيه :
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
چرا كه او از بندگان با ايمان ما بود .
توضيحات :
. . .
آيه 112
متن آيه :
وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِيّاً مِّنَ الصَّالِحِينَ
ترجمه :
ما او را به ( تولّد ) اسحاق كه پيغمبر و از زمره صالحان بود ، مژده داديم .
توضيحات :
« نَبِيّاً . . . » : مراد اين است كه مقدّر بود پيغمبر گردد و از زمره شايستگان شود .
آيه 113
متن آيه :
وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَى إِسْحَاقَ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ مُبِينٌ
ترجمه :
ما به ابراهيم و ( فرزندش ) اسحاق خير و بركت داديم ( در عمر و زندگي ، در نسلهاي آينده ، در مكتب و ايمان ، و . . . ) از دودمان اين دو ، افرادي نيكوكار به وجود آمدند ، و هم افرادي كه ( به خاطر عدم ايمان ) آشكارا به خود ستم كردند .
توضيحات :
« مُحْسِنٌ » : نيكوكار . مراد مؤمن و مطيع فرمان خدا است . « ظَالِمٌ » : ستمگر . مراد كافر و منافق و گنهكار است .
آيه 114
متن آيه :
وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ
ترجمه :
ما به موسي و هارون واقعاً نعمتهاي گرانبهائي بخشيديم .
توضيحات :
« لَقَدْ مَنَنَّا . . . » : واقعاً نعمتهاي گرانبها و ارزشمندي داديم ، منّت ، اگر جنبه عملي داشته باشد ، زيبا و پسنديده است و مراد نعمتهاي بزرگ و سنگين است . و اگر با لفظ و سخن باشد ، زشت و بدنما است .
آيه 115
متن آيه :
وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ
ترجمه :
آنان و قوم ايشان را از غم و اندوه بزرگ ( اذيّت و آزار فرعون و فرعونيان ) نجات داديم .
توضيحات :
« الْكَرْبِ الْعَظِيمِ » : ( نگا : انبياء / 76 ، صافّات / 76 ) .
آيه 116
متن آيه :
وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ
ترجمه :
و آنان را ياري كرديم تا ( بر دشمنانشان ) پيروز شدند .
توضيحات :
« نَصَرْنَاهُمْ » : ايشان را ياري داديم . يعني موسي و هارون و قوم بني‌اسرائيل را .
آيه 117
متن آيه :
وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ
ترجمه :
و به آن دو ، كتاب روشنگر ( احكام دين ، و بيانگر رهنمودهاي امور زندگي آن روزي ) عطاء كرديم ( كه تورات است ) .
توضيحات :
« الْمُسْتَبِينَ » : واضح و روشن . روشنگر و بيانگر ( نگا : انعام / 55 ) .
آيه 118
متن آيه :
وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ
ترجمه :
و آن دو را به راه راست رهنمود كرديم ( كه راه انبياء و اولياء است ، و خطر انحراف و گمراهي و سقوط در آن وجود ندارد ) .
توضيحات :
« الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ » : ( نگا : فاتحه / 6 ) .
آيه 119
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك آنان را در اقوام بعد باقي گذارديم .
توضيحات :
« وَ تَرَكْنا عَلَيْها . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 108 ) .
آيه 120
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ
ترجمه :
درود بر موسي و هارون !
توضيحات :
« سَلامٌ عَلي . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 108 ) .
آيه 121
متن آيه :
إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
ما اين گونه نيكوكاران را پاداش مي‌دهيم .
توضيحات :
« إِنّا كَذلِكَ . . . » : ( نگا : انعام / 84 ، يوسف / 22 ، قصص / 14 ) .
آيه 122
متن آيه :
إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
آن دو نفر ، از زمره بندگان مؤمن ما بودند .
توضيحات :
« مَا » : آنچه . مراد بت است .
آيه 123
متن آيه :
وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنْ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
الياس از پيغمبران بود .
توضيحات :
« إِلْيَاسَ » : يكي از پيغمبران بني‌اسرائيل و از نسل هارون 7 بود .
آيه 124
متن آيه :
إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ
ترجمه :
زماني به قوم خود گفت : آيا پرهيزگاري پيشه خود نمي‌كنيد ؟
توضيحات :
. . .
آيه 125
متن آيه :
أَتَدْعُونَ بَعْلاً وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ
ترجمه :
آيا بت بعل را به فرياد مي‌خوانيد ( و نيازمنديهاي خود را از او مي‌خواهيد ) و آيا بهترين آفرينندگان را رها مي‌سازيد ؟ !
توضيحات :
« تَدْعُونَ » : به فرياد مي‌خوانيد ( نگا : انعام / 40 و 41 ) . « بَعْلاً » : نام بت معيّني در بعلبك . هر نوع معبودي كه به وسيله آن به خدا تقرّب جويند . جمع آن بُعول است . « أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ » : ( نگا : مؤمنون / 14 ) . خالق به معني مقدّر و اندازه گيرنده ، و يا به معني آفريدگار است . بت‌پرستان معتقد بودند كه بتهايشان آفريننده بوده و در كار آفرينش دست دارند ( نگا : مجمع‌البيان الحديث ) . « تَذَرُونَ » : ( نگا : بقره / 234 ، شعراء / 166 ) .
آيه 126
متن آيه :
اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
خدا ، كه معبود شما و معبود نياكان پيشين شما است .
توضيحات :
« أللهَ » : بدل ( أَحْسَنَ ) است . « رَبَّكُمْ » : عطف بيان يا بدل ( اللهَ ) يا صفت آن است . يا اين كه ( اللهَ ) بدل اوّل و ( رَبَّكُمْ ) بدل دوم ( أَحْسَنَ ) است .
آيه 127
متن آيه :
فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ
ترجمه :
آنان الياس را تكذيب كردند ، پس ايشان ( توسّط فرشتگان در دوزخ ) گرد آورده مي‌شوند .
توضيحات :
« لَمُحْضَرُونَ » : ( نگا : قصص / 61 ، روم / 16 ، سبأ / 38 ) .
آيه 128
متن آيه :
إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
مگر بندگان مخلص خدا ( كه ايشان رستگار و كامگارند ) .
توضيحات :
« إِلاّ عِبَادَ . . . » : ( نگا : صافّات / 40 و 74 ) .
آيه 129
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك او را در ميان ملّتهاي بعدي باقي گذارديم .
توضيحات :
« تَرَكْنَا عَلَيْهِ . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 108 و 119 ) .
آيه 130
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ
ترجمه :
درود بر الياس !
توضيحات :
« إِلْ يَاسِينَ » : تلفّظ ديگر إلياس است . همچون سَيْناء و سِينِينَ كه هر دو نام سرزمين معيّني است . يا إبراهيم و أبراهام ، ميكال و ميكائيل و . . . ديگر اين كه در آيه 132 كه مي‌فرمايد : إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنينَ . ضمير مفرد به كار رفته است كه مرجع آن إِلْ ياسينَ است . از سوي ديگر ، در همين سوره ، در آيات : سَلامٌ عَلي نُوحٍ ( 79 ) سَلامٌ عَلي إِبْرَاهِيمَ ( 109 ) سَلامٌ عَلي مُوسي وَ هَارُونَ ( 120 ) سلام صدر سخن آيه‌ها به همان پيغمبري برمي‌گردد كه مذكور است . بنابراين در اينجا هم سلام بر الياس است و بس نه پيروان الياس ، يعني الياسيها . به عبارت ديگر ال ياسين ، جمع الياسي نبوده تا بعد از تخفيف « الياسين » شده باشد ، همان گونه كه برخي معتقدند .
آيه 131
متن آيه :
إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
ما اين چنين پاداش نيكوكاران را خواهيم داد .
توضيحات :
« إِنّا كَذلِكَ . . . » : ( نگا : صافّات / 80 و 105 و 110 و 121 ) .
آيه 132
متن آيه :
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
إلياس از زمره بندگانِ با ايمان ما بود .
توضيحات :
. . .
آيه 133
متن آيه :
وَإِنَّ لُوطاً لَّمِنَ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
قطعاً لوط از زمره پيغمبران بود .
توضيحات :
. . .
آيه 134
متن آيه :
إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ
ترجمه :
زماني ، او و جملگي خاندان و پيروان او را نجات داديم .
توضيحات :
« أَهْلَهُ » : خاندان او و پيروان او ( نگا : نمل / 56 ، قمر / 34 ) .
آيه 135
متن آيه :
إِلَّا عَجُوزاً فِي الْغَابِرِينَ
ترجمه :
نمگر پيرزني ( كه همسر لوط بود و با كافران در اذيّت و آزار مؤمنان همكاري مي‌كرد ، و بدين سبب ) از زمره هلاك شدگان گرديد .
توضيحات :
« الْغَابِرِينَ » : هالكين . نابود شوندگان ( نگا : اعراف / 83 ، حجر / 60 ) .
آيه 136
متن آيه :
ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ
ترجمه :
آن گاه ( كه لوط و مؤمنان را نجات داديم ) ديگران را درهم كوبيديم و نابود كرديم .
توضيحات :
« دَمَّرْنَا » : هلاك و نابود كرديم . در هم كوبيديم ( نگا : اعراف / 137 ، شعراء / 172 ) .
آيه 137
متن آيه :
وَإِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِم مُّصْبِحِينَ
ترجمه :
و شما ( اي اهل مكّه ! در سَفَر تجارتي خود به سرزمين شام ) بامدادان از سرزمين ايشان عبور مي‌كنيد ( و پيوسته آثار ويران آنان را ديد مي‌زنيد ) .
توضيحات :
« مُصْبِحِينَ » : به روز رسندگان . وارد صبح شدگان . حال است ( نگا : حجر / 66 و 83 ) .
آيه 138
متن آيه :
وَبِاللَّيْلِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ
ترجمه :
و شامگاهان هم ( مخروبه‌هاي شهر ايشان سدوم را مي‌بينيد ) . آيا نمي‌انديشيد و متوجّه نيستيد ( كه بدكرداري و تباهكاري ايشان ، موجب ويراني سرزمينشان و بدفرجامي خودشان شده است ؟ ) .
توضيحات :
« بِالَّيْلِ » : حرف ( ب ) به معني ( في ) است . مراد از مُصْبِحِينَ و بِالَّيْلِ ، رويهم ، يعني پيوسته و دائم .
آيه 139
متن آيه :
وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
مسلّماً يونس هم از زمره پيغمبران بود .
توضيحات :
. . .
آيه 140
متن آيه :
إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ
ترجمه :
زماني ، او به سوي كشتي پر ( از مسافر و كالا ، بدون اجازه پروردگارش ، از ميان قوم خود ) گريخت .
توضيحات :
« أَبَقَ » : گريخت . اين واژه بيشتر براي گريختن بندگان از پيش صاحبانشان به كار مي‌رود . اينجا مراد ترك كردن قوم و قبيله بدون اجازه پروردگار است .
آيه 141
متن آيه :
فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنْ الْمُدْحَضِينَ
ترجمه :
( كشتي دچار سانحه شد و مي‌بايست بر طبق قرعه ، افرادي از سرنشينان به دريا انداخته شوند ) . يونس در قرعه‌كشي شركت كرد و از جمله كساني شد كه قرعه به نام ايشان درآمد . ( پس برابر عرف آن روز به دريا انداخته شد ) .
توضيحات :
« سَاهَمَ » : در قرعه‌كشي شركت كرد . « الْمُدْحَضِينَ » : مغلوبان . قرعه به نام ايشان درآمدگان . فرو انداختگان .
آيه 142
متن آيه :
فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ
ترجمه :
ماهي او را بلعيد ، در حالي كه مستحقّ ملامت بود ( و مي‌بايست در برابر كاري كه كرده بود ، زنداني شود ) .
توضيحات :
« الْحُوتُ » : نوعي ماهي بزرگ . « مُلِيمٌ » : گناهكار . مستحقّ سرزنش . كسي كه كاري كند يا حرفي بزند كه سزاوار سرزنش و درخور لومه شود .
آيه 143
متن آيه :
فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِينَ
ترجمه :
اگر او قبلاً از زمره پرستشگران نمي‌بود .
توضيحات :
« الْمُسَبِّحِينَ » : عبادت كنندگان ( نگا : صافّات / 166 ) . دعا كنندگان ( نگا : انبياء / 79 ، نور / 41 ، سجده / 15 ) .
آيه 144
متن آيه :
لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ
ترجمه :
او در شكم ماهي تا روز رستاخيز مي‌ماند .
توضيحات :
« لَبِثَ » : ماند . « إِلي يَوْمِ يُبْعَثُونَ » : تا روزي كه برانگيخته شوند . مراد مدفون شدن براي هميشه است . چرا كه او در دل ماهي و ماهي در دل زمين تا روز رستاخيز دفن مي‌شوند .
آيه 145
متن آيه :
فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاء وَهُوَ سَقِيمٌ
ترجمه :
ما او را در يك سرزمين برهوت خالي ( ازدرخت و گياه ) افكنديم ، در حالي كه بيمار و نزار بود .
توضيحات :
« نَبَذْنَاهُ » : او را انداختيم . او را افكنديم . مراد اين است كه كاري كرديم كه ماهي او را از دهان خود پرت كند . « الْعَرَآءِ » : سرزمين برهوت و خالي از درخت و گياه و ساختمان . « سَقِيمٌ » : بيمار . ناخوش .
آيه 146
متن آيه :
وَأَنبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِّن يَقْطِينٍ
ترجمه :
ما كدوبُني بر بالاي او رويانيديم ( تا در سايه برگهاي پهن و مرطوب آن بيارامد ) .
توضيحات :
« شَجَرَةً » : گياه . بوته . « يَقْطِينٍ » : كدو . كدوبُن بدان خاطر انتخاب شده تا برگهايش روي يونس بيفتد و او را از گزند حوادث در امان دارد .
آيه 147
متن آيه :
وَأَرْسَلْنَاهُ إِلَى مِئَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ
ترجمه :
( يونس كم‌كم بهبودي يافت ) و او را به سوي جمعيّت يك صد هزار نفري يا بيشتر فرستاديم ( تا ايشان را به ايمان آوردن و توبه كردن از بديها و انجام نيكيها دعوت كند ) .
توضيحات :
« مِائَةِ أَلْفٍ » : صد هزار ، مراد قوم خودش است ( نگا : يونس / 98 ) . « أَوْ » : بلكه . يا . عربها چنين حرفي را براي تأكيد مطلب پيشين به كار مي‌برند .
آيه 148
متن آيه :
فَآمَنُوا فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ
ترجمه :
آنان همه ايمان آوردند و ما ايشان را از مواهب فراوان و نعمتهاي فراخ زندگي تا مدّت مشخّصي بهره‌مند ساختيم .
توضيحات :
« فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلي حِينٍ » : ( نگا : يونس / 98 ) . مدّت معيّن . يعني فرا رسيدن اجل آنان و زمان مقدّر ايشان در حيات دنيوي .
آيه 149
متن آيه :
فَاسْتَفْتِهِمْ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ
ترجمه :
از آنان ( كه ساكن مكّه بوده و به دنبال خرافات راه افتاده و معتقدند كه فرشتگان دختران خدايند ) بپرس كه آيا دختران از آنِ پروردگار تو باشند و پسران از آنِ خودشان ؟ ( آيا اين عادلانه است ؟ ) .
توضيحات :
« الْبَنَاتُ » : مراد فرشتگان است كه بنا به عقيده تباه خود مي‌گفتند : فرشتگان دختران خدايند ( نگا : بقره / 116 ، نحل / 57 ، نجم / 27 ) . البتّه پسر و دختر در پيشگاه خدا ارزش يكسان دارند و معيار شخصيّت هر دو پاكي و تقوا است . ولي استدلال قرآن در اينجا به اصطلاح از باب « ذكر مسلّماتِ خصم » است كه مطالب طرف را بگيرند و به خود او باز گردانند . نظير اين معني ( نگا : نجم / 22 ) .
آيه 150
متن آيه :
أَمْ خَلَقْنَا الْمَلَائِكَةَ إِنَاثاً وَهُمْ شَاهِدُونَ
ترجمه :
يا اين كه ( وقتي كه ) ما فرشتگان را به صورت ماده مي‌آفريديم ، ايشان ناظر ( بر خلقت فرشتگان ) بوده‌اند ؟
توضيحات :
« شَاهِدُونَ » : جمع شاهد ، حاضر و ناظر ( نگا : كهف / 51 ، زخرف / 19 ) .
آيه 151
متن آيه :
أَلَا إِنَّهُم مِّنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ
ترجمه :
هان ! آنان تنها از روي دروغها و تهمتهاي به هم بافته خود مي‌گويند :
توضيحات :
« مِنْ إِفْكِهِمْ » : بنا به دروغهاي زشت خود . تنها از روي به هم بافته‌ها و خيال‌پردازيهاي خود . « لَيَقُولُونَ » : مقول قول در آيه بعدي است كه ( وَلَدَ اللهُ ) است .
آيه 152
متن آيه :
وَلَدَ اللَّهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ
ترجمه :
خداوند فرزند زاده است ! قطعاً ايشان دروغگويند .
توضيحات :
« وَلَدَ » : زاد . فرزند به دنياآورد . صاحب فرزند شد .
آيه 153
متن آيه :
أَصْطَفَى الْبَنَاتِ عَلَى الْبَنِينَ
ترجمه :
آيا خدا دختران را بر پسران ترجيح داده است ( در صورتي كه به گمان شما پسران از دختران بهترند ؟ تازه اگر برابر انديشه تباه شما هم بود ، مي‌بايست خدا پسران را نصيب خود كند ؛ نه دختران را ! ) .
توضيحات :
« أَصْطَفي » : آيا برگزيده است ؟ در اصل ( أَإِصْطَفي ) است . همزه فعل براي تخفيف حذف شده است .
آيه 154
متن آيه :
مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ
ترجمه :
چه چيزتان شده است ، چگونه داوري مي‌كنيد ؟ ( هيچ مي‌فهميد چه مي‌گوئيد ؟ ! ) .
توضيحات :
« مَا لَكُمْ . . . » : ( نگا : يونس / 35 ) .
آيه 155
متن آيه :
أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
ترجمه :
آيا يادآور نمي‌گرديد ( و از اين بي‌خبريها به خود نمي‌آئيد ، و از اين بيهوده‌گوئيها دست بر نمي‌داريد ؟ ) .
توضيحات :
« أَفَلا تَذَكَّرُونَ » : ( نگا : انعام / 80 ، سجده / 4 ، يونس / 3 ) .
آيه 156
متن آيه :
أَمْ لَكُمْ سُلْطَانٌ مُّبِينٌ
ترجمه :
يا اين كه شما دليل روشن و روشنگري ( در اين زمينه ) داريد ؟
توضيحات :
« سُلْطَانٌ » : دليل و برهان ( نگا : آل‌عمران / 151 ، نساء / 91 و 144 و 153 ، انعام / 81 ) . مراد وحي آسماني است .
آيه 157
متن آيه :
فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
ترجمه :
اگر راست مي‌گوئيد ( كه دليل و برهاني داريد ) كتاب خود را بياوريد و بنمائيد .
توضيحات :
« بِكِتَابِكُمْ » : مراد از كتاب ، كتاب آسماني است . ( نگا : زخرف / 21 ، فاطر / 40 ) .
آيه 158
متن آيه :
وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَباً وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ
ترجمه :
آنان معتقد به خويشاوندي و نزديكي ميان خدا و جنّيان هستند . در صورتي كه جنّيان مي‌دانند كه مشركان ( و هم خودشان ، اگر شرك بورزند ، در ميان دوزخ ) حاضر آورده مي‌شوند .
توضيحات :
« جَعَلُوا » : مراد از ضمير ( و ) مشركان عرب است . « الْجِنَّةِ » : جنّيان . مراد شياطين است . « إِنَّهُمْ » : كه ايشان . مراد مشركان عرب ، يا جنّيان است . « لَمُحْضَرُونَ » : ( نگا : روم / 16 ، سبأ / 38 ، يس / 32 و 53 ، صافّات / 127 ) . « نَسَباً » : خويشي و خويشاوندي . قرابت و نسبت . مثلاً مي‌گفتند : اهريمن و يزدان دو برادر يكديگرند . اهريمن شَرور و لئيم ، و يزدان بزرگوار و كريم است . اهريمن و يزدان شريك همديگرند . اهريمن خالق شرّ و يزدان خالق خير است .
آيه 159
متن آيه :
سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
ترجمه :
خداوند ، پاك و منزّه است از توصيفهائي كه ( اين گروه مشرك و خرافه‌پرست ) مي‌كنند .
توضيحات :
« سُبْحَانَ . . . » : ( نگا : انبياء / 22 ، مؤمنون / 91 ) .
آيه 160
متن آيه :
إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
مگر بندگان مخلص خدا ( كه در دوزخ گرد آورده نمي‌شوند ) .
توضيحات :
« إِلاّ عِبَادَ . . . » : برخي آنان را مستثني از حضور در آتش مي‌دانند و معني آن در بالا گذشت . بعضي هم آنان را مستثني مي‌دانند از آنچه مشركان توصيف مي‌كنند . يعني : جز توصيف بندگان مخلص خدا ، هيچ توصيفي شايسته ذات مقدّس خدا نمي‌باشد . « الْمُخْلَصِينَ » : ( نگا : صافّات / 40 و 74 و 128 ) .
آيه 161
متن آيه :
فَإِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ
ترجمه :
شما و چيزهائي كه پرستش مي‌كنيد .
توضيحات :
« فَإِنَّكُمْ وَ مَا تَعْبُدُونَ » : اگر واژه ( ما ) موصوله بشمار آيد ، معني چنين خواهد بود : شما و چيزهائي كه مي‌پرستيد . شما با معبودهايتان بمانيد . اگر هم واژه ( ما ) مصدريّه به حساب آيد ، معني چنين مي‌شود : شما و عبادتي كه مي‌كنيد . شما در گرو عبادتي هستيد كه مي‌كنيد .
آيه 162
متن آيه :
مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ بِفَاتِنِينَ
ترجمه :
هرگز نمي‌توانيد كسي را با فتنه و فساد از خداپرستي منحرف سازيد ( و به بت‌پرستي بكشانيد ) .
توضيحات :
« مَآ أَنتُمْ » : واژه ( ما ) نافيه است . « عَلَيْهِ » : ضمير ( ه ) به خداوند بر مي‌گردد و جار و مجرور متعلّق به ( فَاتِنِينَ ) است . « فَاتِنِينَ » : گول زنندگان . منحرف كنندگان . مفسدين . حرف ( ب ) زائد و براي تأكيد نفي نسبت ما بعد خود از ما قبل خود به كار مي‌رود . « مَآ أَنتُمْ عَلَيْهِ بِفَآتِنِينَ » : اي كفّار مكّه ! شما و بتهائي كه مي‌پرستيد يا شما و عبادتي كه مي‌كنيد ، هرگز نمي‌توانيد بندگان شايسته خدا را تباه و منحرف سازيد ، و گول زنيد و فريب دهيد .
آيه 163
متن آيه :
إِلَّا مَنْ هُوَ صَالِ الْجَحِيمِ
ترجمه :
مگر كسي را كه مايل باشد به آتش دوزخ بسوزد .
توضيحات :
« صَالِ » : مخفّف صالي ، كسي كه با آتش بسوزد . از ماده ( صلي ) كه سوختن با آتش است ( نگا : مريم / 70 ، انشقاق / 12 ) .
آيه 164
متن آيه :
وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَّعْلُومٌ
ترجمه :
هر يك از ما مقام مشخّص و جايگاه جداگانه‌اي داريم ( و در آنجا و در آن پُست به انجام وظيفه مشغول و گوش به فرمان يزدانيم ) .
توضيحات :
« مَا مِنَّا إِلاّ . . . » : گويندگان كلام فرشتگانند كه بت‌پرستان ايشان را دختران خدا مي‌پنداشتند .
آيه 165
متن آيه :
وَإِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ
ترجمه :
و ما جملگي ( براي اطاعت يزدان و اجرا فرمان خداوند سبحان ) به صف ايستاده‌ايم ( و كسي از ما جرأت حركت از جاي خود ، و گام بيرون نهادن از دائره حوزه كارش را ندارد ) .
توضيحات :
« الصَّآفُّونَ » : به صف ايستادگان ( نگا : صافّات / 1 ) .
آيه 166
متن آيه :
وَإِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ
ترجمه :
و ما جملگي ، به تسبيح و تقديس خدا مشغوليم ( و ستايشگران ايزد بيچونيم ) .
توضيحات :
« الْمُسَبِّحُونَ » : تسبيح گويان ( نگا : انبياء / 20 و 26 و 27 ) .
آيه 167
متن آيه :
وَإِنْ كَانُوا لَيَقُولُونَ
ترجمه :
هر چند مشركان ( پيش از بعثت ) مي‌گفتند :
توضيحات :
« إِنْ » : مخفّف از مثقّله است . اصل آن « إِنَّ » است .
آيه 168
متن آيه :
لَوْ أَنَّ عِندَنَا ذِكْراً مِّنْ الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
اگر كتابي همچون كتابهاي ( آسماني ) پيشينيان مي‌داشتيم .
توضيحات :
« ذِكْراً » : مراد كتابي ، همچون كتابهاي آسماني انبياء است ( نگا : اعراف / 63 و 69 ، حجر / 6 و 9 ، انبياء / 2 و 24 و 50 ) . « الأوَّلِينَ » : ( نگا : حجر / 10 و 13 ، فاطر / 43 ، شعراء / 26 و 137 و 184 و 196 ) .
آيه 169
متن آيه :
لَكُنَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
ما قطعاً بندگان مخلص خدا مي‌شديم .
توضيحات :
« الْمُخْلَصِينَ » : ( نگا : صافّات / 40 و 74 و 128 ) .
آيه 170
متن آيه :
فَكَفَرُوا بِهِ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ
ترجمه :
( آرزوي آنان جامه عمل به خود پوشيد و بزرگترين كتاب آسماني قرآن براي ايشان فرو فرستاده شد ) و ايشان بدان كفر ورزيدند ، و فرجام كار خود را خواهند دانست .
توضيحات :
« بِهِ » : به آن كتاب آسماني كه قرآن است .
آيه 171
متن آيه :
وَلَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
وعده ما راجع به بندگان فرستاده ما قبلاً ( در لوح محفوظ ) ثبت و ضبط گشته است .
توضيحات :
« لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا . . . » : ( نگا : يونس / 19 ، انبياء / 101 ) .
آيه 172
متن آيه :
إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنصُورُونَ
ترجمه :
و آن اين كه ايشان قطعاً ياري مي‌گردند .
توضيحات :
« الْمَنصُورُونَ » : ياري شوندگان ( نگا : روم / 47 ، حجّ / 40 ، غافر / 51 ) .
آيه 173
متن آيه :
وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ
ترجمه :
و لشكر ما حتماً پيروز مي‌شوند .
توضيحات :
« الْغَالِبُونَ » : چيره شوندگان . پيروزمندان . ( نگا : مجادله / 21 ) . يادآوري : وعده خداوند مبني بر پيروزي لشكر اسلام و غلبه مؤمنان ، يك وعده مشروط است ؛ نه مطلق . مشروط به بندگان حقيقي و لشكريان راستين خدا بودن و تلاش در مسير الهي با افكار و برنامه‌هاي آسماني .
آيه 174
متن آيه :
فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ
ترجمه :
از آنان دست بدار و ايشان را تا مدّت زماني معيّن به حال خود واگذار .
توضيحات :
« فَتَوَلَّ عَنْهُمْ » : ايشان را به حال خود بگذار . از آنان روي بگردان و صبر داشته باش ( نگا : نساء / 81 ، انعام / 91 ) . « حَتّي حِينٍ » : تا زماني . مراد تا زماني كه به تو اجازه جنگ مي‌دهيم و تو را بر آنان چيره و پيروز مي‌گردانيم و ننگ شكست و رسوائي بديشان مي‌چشانيم .
آيه 175
متن آيه :
وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
ترجمه :
( آن وقت ) نگاهشان كن ( كه چه بلائي بر سرشان مي‌آيد ) و آنان خود بالاخره خواهند ديد ( هزيمت خويش را و نصرت شما را ) .
توضيحات :
« أَبْصِرْ بِهِمْ » : نگاهشان كن . بنگرشان .
آيه 176
متن آيه :
أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ
ترجمه :
آيا عذاب ما را بشتاب مي‌خواهند ؟ ! ( مگر خِرد ندارند ؟ ! ) .
توضيحات :
« يَسْتَعْجِلُونَ » : بشتاب مي‌خواهند . زود فرا رسيدن را مي‌خواهند مراد از عذاب مذكور در آيه ، عذاب دنيوي ( نگا : سجده / 28 ) و عذاب اخروي است ( نگا : يونس / 48 ، انبياء / 38 ، نمل / 71 ، سبأ / 29 ، يس / 48 ) .
آيه 177
متن آيه :
فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاء صَبَاحُ الْمُنذَرِينَ
ترجمه :
هنگامي كه عذاب ما در حياط منازلشان ( و در ميدان زندگيشان ) فرود آمد ، بيم‌شدگان چه بامداد بدي خواهند داشت !
توضيحات :
« بِسَاحَتِهِمْ » : در حياط ايشان . در ميدان زندگي آنان . « سَاحَة » : حياط ، ميدان . « صَبَاحُ » : بامداد . صبح . مراد بامداد بيداري از خواب غفلت ، يا صبح معمولي است كه عذاب در چنين وقتي به سراغ ايشان مي‌آيد .
آيه 178
متن آيه :
وَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ
ترجمه :
دست از آنان بدار و ايشان را تا مدّت زماني معيّن به حال خود واگذار .
توضيحات :
« تَوَلَّ . . . » : ( نگا : صافّات / 174 ) . تكرار آيه ، براي تأكيد بيشتر است .
آيه 179
متن آيه :
وَأَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
ترجمه :
( آن وقت ، كار آشفته و وضع پريشان ايشان را ) تو ببين ، و آنان خودشان هم ( فرجام بد و حال تباه خويش را ) خواهند ديد .
توضيحات :
« أَبْصِرْ . . . » : ( نگا : صافّات / 175 ) . تكرار به خاطر تأكيد است . يا اين كه آيه‌هاي 174 و 175 اشاره به شكست و رسوائي حتمي دنيوي كافران ، و پيروزي و والائي قطعي دنيوي مؤمنان دارد ، و آيه‌هاي 178 و 179 بيانگر مجازات و كيفر سخت الهي و ناكامي و بدبختي قطعي اخروي افراد بي‌دين و ايمان است .
آيه 180
متن آيه :
سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ
ترجمه :
پاك و منزّه است خداوندگار تو از توصيفهائي كه ( مشركان درباره خدا به هم مي‌بافند و سر هم ) مي‌كنند ، خداوندگار عزّت و قدرت .
توضيحات :
« رَبُّ الْعِزَّةِ » : خداوند عزّت . صاحب قدرت و قوّت . « الْعِزَّةِ » : غلبه . قوّه .
آيه 181
متن آيه :
وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
درود بر پيغمبران !
توضيحات :
« سَلامٌ . . . » : در اين سوره بر بسياري از پيغمبران ، جداگانه درود فرستاده شده است ( نگا : 109 و 130 ) . خدا در اينجا به گونه جمع‌بندي بر همه پيغمبران درود فرستاده و جملگي ايشان را مورد لطف و مرحمت قرار داده است .
آيه 182
متن آيه :
وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
ستايش ، يزدان را سزا است كه خداوندگار جهانيان است .
توضيحات :
« الْحَمْدُ لِلّهِ . . . » : ( نگا : فاتحه / 2 ) .
|
[دوشنبه 1395-03-03] [ 06:52:00 ب.ظ ]
|