موقعیت فعلی: فهرست قرآن / سوره قلم / تفسیر نور

 

آيه ‏‏1‏‏
‏متن آيه : ‏
‏ ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏نون . سوگند به قلم ! و قسم به چيزي كه مي‌نويسند !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« ن‌ » : از حروف مقطّعه است ( نگا : بقره‌ / 1‏‏ ) . « الْقَلَمِ » : خامه ( نگا : علق‌ / 4 ) . « يَسْطُرُونَ » : مي‌نويسند . مي‌نگارند . سوگند خوردن خدا به خامه و نوشتار ، بيانگر عظمت صاحبان قلم ، و حرمت نوشته‌ها در آئين اسلام است .‏

آيه ‏‏2
‏متن آيه : ‏
‏ مَا أَنتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏در سايه نعمت و لطف پروردگارت ، تو ديوانه نيستي .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« بِنِعْمَةِ » : در سايه نعمت . به لطف ( نگا : طور / 29 ) . « بِمَجْنُونٍ » : حرف باء زائد و براي تأكيد نفي است . اين آيه ردّ ياوه‌سرائيهاي كافران و مشركان است كه مظهر عقل و درايت ، و منبع نور و هدايت ، و صفوت آدميان و تَتِمّه دَور زمان را ديوانه مي‌ناميدند ( نگا : حجر / 6 ، قلم‌ / 51‏‏ ) .‏

آيه ‏‏3
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِنَّ لَكَ لَأَجْراً غَيْرَ مَمْنُونٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏تو داراي پاداش بزرگ و ناگسيختني هستي .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« غَيْرَ مَمْنُونٍ » : نامقطوع . يعني ماندگار و هميشگي .‏

آيه ‏‏4
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏تو داراي خوي سترگ ( يعني صفات پسنديده و افعال حميده ) هستي .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« خُلُقٍ » : خوي . مراد رفتار و كردار است ( نگا : شعراء / 1‏‏37 ) .‏

آيه ‏‏5
‏متن آيه : ‏
‏ فَسَتُبْصِرُ وَيُبْصِرُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏خواهي ديد و خواهند ديد .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« فَسَتُبْصِرُ . . . » : به زودي خواهي ديد و متوجّه خواهي شد .‏

آيه ‏‏6
‏متن آيه : ‏
‏ بِأَييِّكُمُ الْمَفْتُونُ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏كه كدام يك از شما مبتلا به ديوانگي است ( محمّد ، يا شما كافران و مشركان ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« الْمَفْتُونُ » : ديوانگي . مصدر است ، مانند معقول به معني عقل ، مَجْلُود به معني جَلادَة ( نگا : روح‌البيان ) . در اين صورت حرف ( ب ) در اوّل ( بِأَييِّكُمْ ) به معني ( في ) است ( نگا : صفوة‌البيان ) . برخي هم حرف باء را زائد دانسته و ( مفتون ) را اسم مفعول محسوب نموده‌اند . در اين صورت معني آيه چنين است : كه كدام يك از شما ديوانه است ( نگا : روح المعاني ) .‏

آيه ‏‏7
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏پروردگار تو مسلّماً ( از هر كس ديگري ) بهتر مي‌داند كه چه كسي از راه او گمراه شده است ، و چه كسي راهياب است .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« إِنَّ رَبَّكَ . . . بِالْمُهْتَدِينَ » : ( نگا : انعام‌ / 1‏‏1‏‏7 ، نحل‌ / 1‏‏25 ، نجم‌ / 30 ) .‏

آيه ‏‏8
‏متن آيه : ‏
‏ فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏حال كه چنين است ، از تكذيب كنندگان اطاعت و پيروي مكن ( و بر دعوت خود پايدار باش و به راه آنان مرو . اطاعت از ايشان گمراهي و بدبختي است ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« لا تُطِعْ . . . » : مراد تشويق و ترغيب پيغمبر و همه پيروان او است كه راه خدا را با شوق و شور ادامه دهند ، و با كفّار و مشركين نرمش و سازش نكنند .‏

آيه ‏‏9
‏متن آيه : ‏
‏ وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏ايشان دوست مي‌دارند كه نرمش و سازش نشان دهي ، تا آنان هم نرمش و سازش كنند ( بدين اميد كه برخي از فرمانهاي خدا را به خاطر آنان ترك كني ، و در بعضي از مسائل با ايشان همگام و همآهنگ شوي ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« تُدْهِنُ » : سهل انگاري كني . نرمش و سازش نمائي . . . مراد آنان اين است كه پيغمبر با نزديك شدن به دين آنان ، روي خوش بديشان نشان دهد ، و آنان هم با نزديك شدن به دين اسلام روي خوش نشان دهند . يعني سهل‌انگاري و سازش انجام پذيرد . ( نگا : واقعه‌ / 81‏‏ ) .‏

آيه ‏‏1‏‏0
‏متن آيه : ‏
‏ وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِينٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏از فرومايه‌اي كه بسيار سوگند مي‌خورد ، پيروي مكن .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« حَلاّفٍ » : بسيار سوگند خورنده . به حق يا به ناحق . « مَهِينٍ » : خوار و پست . رَذْل و حقير .‏

آيه ‏‏1‏‏1‏‏
‏متن آيه : ‏
‏ هَمَّازٍ مَّشَّاء بِنَمِيمٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏بسيار عيبجوئي كه دائماً سخن‌چيني مي‌كند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« هَمَّازٍ » : بسيار عيبجو . رخنه‌گر . بسيار بدگو و بد زبان . « مَشَّآءٍ » : پادو . تيزرونده . در اينجا با حرف ( ب ) متعدّي شده و به معني بسيار بَرنده و نقل‌كننده است . « مَشَّآءٍ بِنَمِيمٍ » : بسيار سخن چين . كسي كه سخن اين را براي آن ، و كلام آن را براي اين ، به منظور فساد و تباهي مي‌آورد و مي‌برد .‏

آيه ‏‏1‏‏2
‏متن آيه : ‏
‏ مَنَّاعٍ لِّلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏بسيار مانع كار خير ، و تجاوز پيشه ، و بزهكار است .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« مَنَّاعٍ » : كسي كه خويشتن را بسيار دور از خيرات و حسنات نگاه مي‌دارد كه كنايه از بخيل و تنگ‌چشم است . بسيار بازدارنده مردم از انجام خيرات و حسنات ( نگا : ق / 25 ) . « مُعْتَدٍ » : متجاوز . تجاوز پيشه ( نگا : بقره‌ / 1‏‏90 ، مائده‌ / 87 ، توبه‌ / 1‏‏0 ) . « أَثِيمٍ » : ( نگا : بقره‌ / 276 ، نساء / 1‏‏07 ، شعراء / 222 ) .‏

آيه ‏‏1‏‏3
‏متن آيه : ‏
‏ عُتُلٍّ بَعْدَ ذَلِكَ زَنِيمٍ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏علاوه بر اينها درشتخوي و سنگين دل ، و انگشت نما به بديها است .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« عُتُلٍّ » : درشتخو . سنگين دل . سخت روي و زشتخوي ( نگا : روح‌البيان ) . « زَنيِمٍ » : نشاندار به هرچه بدي و زشتي است . حرامزاده . البتّه كسي كه مجمع بديها و منبع زشتيها باشد ، ناانسان و ناكس بشمار است ، و از زمره انسانها محسوب نمي‌گردد .‏

آيه ‏‏1‏‏4
‏متن آيه : ‏
‏ أَن كَانَ ذَا مَالٍ وَبَنِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏( آيا اين همه زشتيها و پلشتيها ) بدان خاطر است كه دارا و داراي فرزندان است‌ ؟ !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَنْ . . . » : بدان سبب كه . . . حرف ( أَنْ ) مصدريّه است . لام جرّي قبل از آن محذوف است ، يعني ( لاِنْ ) . برخي هم حرف استفهامي نيز محذوف دانسته‌اند و گفته‌اند اصل چنين است : أَلِأَنْ . . .‏

آيه ‏‏1‏‏5
‏متن آيه : ‏
‏ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏هنگامي كه آيه‌هاي ما بر او خوانده مي‌شود ، مي‌گويد : افسانه‌هاي پيشينيان است .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ » : ( نگا : انعام‌ / 25 ، انفال‌ / 31‏‏ ، نحل‌ / 24 ) .‏

آيه ‏‏1‏‏6
‏متن آيه : ‏
‏ سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏ما بر بيني او داغ ( ننگ ) مي‌نهيم .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« سَنَسِمُهُ » : علامتگذاريش خواهيم كرد . داغش خواهيم كرد . . « الْخُرْطُومِ » : بيني . در اصل به بيني حيوانات به ويژه فيل گفته مي‌شود و كنايه از خوار كردن و رسوا نمودن است .‏

آيه ‏‏1‏‏7
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏ما آنان را آزموده‌ايم ، همان گونه كه صاحبان باغ را آزموده‌ايم . هنگامي كه سوگند ياد كردند كه ميوه‌هاي باغ را بامدادان ( دور از انظار مردم ) بچينند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« بَلَوْنَاهُمْ » : ايشان را آزموديم . آنان را آزمايش كرديم . مراد از ( هُمْ ) مشركان مكّه است . « لَيَصْرِمُنَّهَا » : آن را خواهند چيد . « مُصْبِحِينَ » : در حالي كه به بامدادان برسند . حال فاعل ( لَيَصْرِمُنَّهَا ) است . از ( أَصْبَحَ ) تامّه است .‏

آيه ‏‏1‏‏8
‏متن آيه : ‏
‏ وَلَا يَسْتَثْنُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏و هيچ چيز از آن بر جاي نگذارند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« لا يَسْتَثْنُونَ » : چيزي فرو نگذارند . براي مستمندان چيزي كنار نگذارند و بديشان ندهند ( نگا : انعام‌ / 1‏‏41‏‏ ) .‏

آيه ‏‏1‏‏9
‏متن آيه : ‏
‏ فَطَافَ عَلَيْهَا طَائِفٌ مِّن رَّبِّكَ وَهُمْ نَائِمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏شب هنگام كه آنان در خواب بودند ، بلاي بزرگ و فراگيري از جانب پروردگارت سراسر باغ را در بر گرفت و باغ ( سوخت و ) همچون شب ( تاريك و سياه ) گرديد !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏. . .‏

آيه ‏‏20
‏متن آيه : ‏
‏ فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏شب هنگام كه آنان در خواب بودند ، بلاي بزرگ و فراگيري از جانب پروردگارت سراسر باغ را در بر گرفت و باغ ( سوخت و ) همچون شب ( تاريك و سياه ) گرديد !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« طَافَ عَلَيْهَا » : بر سر آن گشت زد و آن را در بر گرفت . « طَآئِفٌ » : بلاي فرا گير . « الصَّرِيم‌ » : شب . چيده شده . با توجّه به معني اخير ، مفهوم آيه چنين است : شب هنگام كه آنان در خواب بودند ، بلاي بزرگ و فراگيري باغ را در بر گرفت و همچون باغي گرديد كه ميوه‌هاي آن راچيده و كنده باشند .‏

آيه ‏‏21‏‏
‏متن آيه : ‏
‏ فَتَنَادَوا مُصْبِحِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏سحرگاهان همديگر را ندا در دادند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« تَنَادَوْا » : همديگر را صدا زدند . « مُصْبِحِينَ » : ( نگا : قلم‌ / 1‏‏7 ) .‏

آيه ‏‏22
‏متن آيه : ‏
‏ أَنِ اغْدُوا عَلَى حَرْثِكُمْ إِن كُنتُمْ صَارِمِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏اگر مي‌خواهيد ميوه‌هاي خود را بچينيد ، صبح زود حركت كنيد و خويشتن را به كشتزار خود برسانيد .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أُغْدُوا » : بامدادان حركت كنيد . صبح زود يورش بريد . « حَرْثِكُم‌ » : كشتزار خود ( نگا : بقره‌ / 71‏‏ و 205 و 223 ، آل‌عمران‌ / 1‏‏4 ) . « صَارِمِينَ » : چينندگان ميوه . حال است .‏

آيه ‏‏23
‏متن آيه : ‏
‏ فَانطَلَقُوا وَهُمْ يَتَخَافَتُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏آنان پچ پچ كنان به راه افتادند ( تا فقراء سخن ايشان را نشنوند و متوجّه آنان نشوند ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« يَتَخَافَتُونَ » : با همديگر آهسته صحبت مي‌كردند . پچ‌پچ مي‌كردند .‏

آيه ‏‏24
‏متن آيه : ‏
‏ أَن لَّا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُم مِّسْكِينٌ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏نبايد امروز بينوائي در باغ پيش شما بيايد .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَن لاّ يَدْخُلَنَّهَا » : مراد اين است كه به همديگر توصيه مي‌كردند كه امروز بينوائي را به باغ راه ندهند .‏

آيه ‏‏25
‏متن آيه : ‏
‏ وَغَدَوْا عَلَى حَرْدٍ قَادِرِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏بامدادان بدين قصد كه مي‌توانند ( از ورود بينوايان به باغ ) جلوگيري كنند و ( ايشان را ) باز دارند ( به سوي باغ ) روان شدند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« حَرْدٍ » : منع كردن . بازداشتن .‏

آيه ‏‏26
‏متن آيه : ‏
‏ فَلَمَّا رَأَوْهَا قَالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏هنگامي كه باغ را ديدند ، گفتند : ما راه را گم كرده‌ايم ! ( اين باغ ما نيست ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« ضَّآلُّونَ » : راه گم كردگان .‏

آيه ‏‏27
‏متن آيه : ‏
‏ بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏( بعد از اندكي تأمّل ، گفتند : ما درست آمده‌ايم و راه را گم نكرده‌ايم ) بلكه ما محروم ( از حاصل و بهره ) هستيم . ( اي واي ما ! ما همه چيز خود را از دست داده‌ايم ! ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏. . .‏

آيه ‏‏28
‏متن آيه : ‏
‏ قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏نيكمردترين ايشان گفت : مگر من به شما نگفتم : چرا نبايد به تسبيح و تقديس خدا بپردازيد ؟ !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَوْسَطُهُمْ » : بهترين ايشان از نظر عقل و دين ( نگا : بقره‌ / 1‏‏43 ) . « لَوْ لا » : ( نگا : كهف‌ / 39 ) . سخنان اين نيكمرد جنبه سرزنش دارد .‏

آيه ‏‏29
‏متن آيه : ‏
‏ قَالُوا سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏گفتند : پروردگارمان پاك و منزّه است ( از اين كه به كسي ستم كند ) . قطعاً ما ( با انجام گناهان و ترك عبادات و خيرات ، به خود ) ستم كرده‌ايم .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ » : ( نگا : اعراف‌ / 5 ، انبياء / 46 ) .‏

آيه ‏‏30
‏متن آيه : ‏
‏ فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَلَاوَمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏پس به همديگر رو كردند و زبان به سرزنش يكديگر گشودند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَقْبَلَ » : رو كرد .‏

آيه ‏‏31‏‏
‏متن آيه : ‏
‏ قَالُوا يَا وَيْلَنَا إِنَّا كُنَّا طَاغِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏گفتند : واي بر ما ! ما مردمان نافرمان و سركشي بوده‌ايم ( و زير بار قانون خدا نرفته‌ايم ، و به وظائف انساني خود عمل نكرده‌ايم ! ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« يَا وَيْلَنَا ! » : واي بر ما ! ( نگا : انبياء / 46 و 97 ، يس‌ / 52 ، صافّات‌ / 20 ) .‏

آيه ‏‏32
‏متن آيه : ‏
‏ عَسَى رَبُّنَا أَن يُبْدِلَنَا خَيْراً مِّنْهَا إِنَّا إِلَى رَبِّنَا رَاغِبُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏اميدواريم پروردگارمان ( باغي ) بهتر از اين باغ را به ما ارزاني دارد . ما ( در كارهاي خود تجديد نظر نموده‌ايم و از اعمال بد خويش دست كشيده‌ايم و ) رو به سوي پروردگارمان كرده‌ايم .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« يُبْدِ لَنَا » : به ما عوض دهد . « رَاغِبُونَ » : مشتاقان ، علاقه‌مندان ، گرايندگان .‏

آيه ‏‏33
‏متن آيه : ‏
‏ كَذَلِكَ الْعَذَابُ وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏عذاب ( دنيوي خدا ) اين گونه است ، و قطعاً عذاب آخرت سخت‌تر و بزرگتر ( از اين عذابهاي دنيوي ) است ، اگر مردم متوجّه بوده و بدانند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« كَذلِكَ الْعَذَابُ » : عذاب اين گونه است كه مي‌بينيد . عذاب اين چنين بايد باشد .‏

آيه ‏‏34
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏پرهيزگاران در نزد پروردگار خود ، باغهاي پر نعمت بهشت را دارند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« جَنَّاتِ النَّعِيمِ » : ( نگا : مائده‌ / 65 ، يونس‌ / 9 ، حجّ‌ / 56 ) .‏

آيه ‏‏35
‏متن آيه : ‏
‏ أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏آيا فرمانبرداران را همچون گناهكاران يكسان مي‌شماريم‌ ؟ !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« الْمُسْلِمِينَ » : فرمانبرداران . تسليم شوندگان فرمان يزدان ( نگا : انعام‌ / 1‏‏63 ، اعراف‌ / 1‏‏26 ، يونس‌ / 72 ) .‏

آيه ‏‏36
‏متن آيه : ‏
‏ مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏شما را چه مي‌شود ؟ ! چگونه داوري مي‌كنيد ؟ !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« مَا لَكُمْ » : به شما چه رسيده است‌ ؟ چه چيزتان مي‌شود ؟ « كَيْفَ » : مراد از استفهام ، تعجّب از داوري نادرست كافران است .‏

آيه ‏‏37
‏متن آيه : ‏
‏ أَمْ لَكُمْ كِتَابٌ فِيهِ تَدْرُسُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏آيا شما كتابي ( از جانب خدا ) داريد كه از روي آن ( قوانين خدا را ) مي‌خوانيد ( و برابر آن حكم صادر مي‌كنيد ؟ ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« كِتَابٌ » : مراد كتاب آسماني است ( نگا : سبأ / 44 ) . « تَدْرُسُون‌ » : روخواني مي‌كنيد ( نگا : آل‌عمران‌ / 79 ، انعام‌ / 1‏‏05 ، اعراف‌ / 1‏‏69 ) .‏

آيه ‏‏38
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّ لَكُمْ فِيهِ لَمَا تَخَيَّرُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏و شما آنچه را كه بر مي‌گزينيد ( و برابر آن داوري مي‌كنيد ) در آن است‌ ؟‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« فِيهِ » : در آن كتاب . « مَا تَخَيَّرُونَ » : چيزي را كه بر مي‌گزينيد . هر چه كه مي‌خواهيد . معني ديگر آيه : آنچه را كه بخواهيد ، در آن هست .‏

آيه ‏‏39
‏متن آيه : ‏
‏ أَمْ لَكُمْ أَيْمَانٌ عَلَيْنَا بَالِغَةٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ إِنَّ لَكُمْ لَمَا تَحْكُمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏يا با ما پيمانهائي بسته‌ايد كه تا روز قيامت به هر چه حكم كنيد حق شما باشد ؟‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَيْمَانٌ » : جمع يَمين ، پيمانها و عهدها .‏

آيه ‏‏40
‏متن آيه : ‏
‏ سَلْهُم أَيُّهُم بِذَلِكَ زَعِيمٌ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏از آنان بپرس ، كدام يك از ايشان ، ضامن چنين پيمانهائي است .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« زَعِيمٌ » : ضامن . عهده‌دار ( نگا : يوسف‌ / 72 ) .‏

آيه ‏‏41‏‏
‏متن آيه : ‏
‏ أَمْ لَهُمْ شُرَكَاء فَلْيَأْتُوا بِشُرَكَائِهِمْ إِن كَانُوا صَادِقِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏يا اين كه شريكهائي دارند ( كه همچون ايشان مي‌انديشند ، و سردستگان و خطّ دهندگان ايشان بوده و از آنان حمايت و جانبداري مي‌كنند ؟ ) . اگر راست مي‌گويند ، شركاء ( و رؤساء ) خود را بياورند ( تا شهادت بر ضمانت خود را بدهند و بگويند كه از مشركان در محضر يزدان دفاع و حمايت خواهند كرد ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« شُرَكَآءُ » : مراد اربابان همرأي و هم انديشه مشركان ، يا معبودهاي دروغين و بتهاي بي‌جان ايشان ، و يا اين كه گواهان است . به هر حال براي اثبات ادّعاي پوچ و نادرستشان ، از ايشان خواسته شده است : با دليلي از عقل ، يا كتابي از كتابهاي آسماني ، يا عهد و پيماني از خداوند ، و يا انبازان و گواهان و اربابان و معبودهاي خود را بياورند تا سخنانشان را تصديق كنند و ضمانتشان را بكنند .‏

آيه ‏‏42
‏متن آيه : ‏
‏ يَوْمَ يُكْشَفُ عَن سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏روزي ، هول و هراس به اوج خود مي‌رسد ، و كار سخت دشوار مي‌شود . بدين هنگام از كافران و مشركان خواسته مي‌شود كه سجده كنند و كرنش ببرند ، امّا ايشان نمي‌توانند چنين كنند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« يَوْمَ » : مراد روز قيامت است . « يُكْشَفُ عَن سَاقٍ » : پاچه‌ها بالا زده مي‌شود . در فارسي گفته مي‌شود : دامن به كمر زده مي‌شود . كنايه از فرا رسيدن هنگامه هول و هراس و وخامت كار و شدّت و وحشت است .‏

آيه ‏‏43
‏متن آيه : ‏
‏ خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَقَدْ كَانُوا يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏اين در حالي است كه چشمانشان ( از خوف و وحشت و شرمندگي و شرمساري ) به زير افتاده است ، و خواري و پستي وجود ايشان را فرا گرفته است . پيش از اين نيز ( در دنيا ) بدان گاه كه سالم و تندرست بودند به سجده بردن و كرنش كردن خوانده مي‌شدند ( و ايشان با وجود توانائي ، سجده و كرنش نمي‌كردند ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« خَاشِعَةً » : به زير افتاده ( نگا : قمر / 7 ) . حال است . « تَرْهَقُهُمْ » : ايشان را در بر مي‌گيرد . آنان را فرا مي‌گيرد ( نگا : يونس‌ / 26 و 27 ) .‏

آيه ‏‏44
‏متن آيه : ‏
‏ فَذَرْنِي وَمَن يُكَذِّبُ بِهَذَا الْحَدِيثِ سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏مرا واگذار با آنان كه اين كلام ( آسماني قرآن ) را تكذيب مي‌كنند . ( من خود مي‌دانم كه با ايشان چه كار مي‌كنم ) . ما آنان را اندك اندك به گونه‌اي كه در نيابند و از راهي كه متوجّه نشوند به سوي عذاب خواهيم كشاند .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« الْحَدِيثِ » : سخن . مراد قرآن است ( نگا : زمر / 23 ) . « سَنَسْتَدْرِجُهُمْ » : ( نگا : اعراف‌ / 1‏‏82 ) . « مِنْ حَيْثُ » : از آنجائي كه . به گونه‌اي كه .‏

آيه ‏‏45
‏متن آيه : ‏
‏ وَأُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏و به آنان فرصت مي‌دهم ( و در عذابشان شتاب نخواهم كرد ) . نقشه و چاره‌جوئي من دقيق و استوار است ( و كسي از آن رهائي ندارد ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أُمْلي‌ » : ( نگا : اعراف‌ / 1‏‏83 ، آل‌عمران‌ / 1‏‏78 ، رعد / 32 ) .‏

آيه ‏‏46
‏متن آيه : ‏
‏ أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْراً فَهُم مِّن مَّغْرَمٍ مُّثْقَلُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏چه بسا تو از ايشان ( در برابر تبليغ رسالت ، بدون اين كه ما بدانيم ) مزدي خواسته‌اي و پرداخت آن براي آنان سنگين است ( و از اداي آن در رنج هستند ؟ ! ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَمْ تَسْأَلُهُمْ » : ( نگا : طور / 40 ) .‏

آيه ‏‏47
‏متن آيه : ‏
‏ أَمْ عِندَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏يا اين كه اسرار غيب پيش ايشان است و آنان ( آنچه را كه مي‌گويند از روي آن ) مي‌نويسند ؟ !‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« أَمْ عِندَهُمُ الْغَيْبُ » : ( نگا : مريم‌ / 78 ) .‏

آيه ‏‏48
‏متن آيه : ‏
‏ فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُن كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَهُوَ مَكْظُومٌ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏در برابر فرمان پروردگارت شكيبا باش ( و در كار تبليغ ، مقاوم و استوار ) . و همسان يونس مباش كه با دلي پر كينه و اندوه ، خدا را به فرياد خواند ( و خواهان تعجيل در عذاب قوم خود شد ) .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« صَاحِبِ الْحُوتِ » : صاحب ماهي . مراد يونس است ( نگا : انبياء / 87 و 88 ، صافّات‌ / 1‏‏39 - 1‏‏48 ) . « مَكْظُومٌ » : پركينه و خشم . پر غم و اندوه ( نگا : يوسف‌ / 84 ، نحل . 58 ، زخرف‌ / 1‏‏7 ) .‏

آيه ‏‏49
‏متن آيه : ‏
‏ لَوْلَا أَن تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِّن رَّبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاء وَهُوَ مَذْمُومٌ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏اگر نعمت و رحمت پروردگارش به ياريش نشتافته و به دادش نرسيده بود ( از شكم ماهي ) حتماً به بيرون افكنده مي‌شد و نكوهيده در بيابان برهوت رها مي‌گرديد .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« تَدَارَكَهُ » : او را دريافت . به دادش رسيد . « لَنُبِذَ » : حتماً انداخته مي‌شد . قطعاً رها مي‌گرديد و به خود واگذار مي‌شد . « الْعَرَآءِ » : بيابان برهوت . صحراي خالي از گياه و درخت ( نگا : صافّات‌ / 1‏‏45 ) . « وَ هُوَ مَذْمُومٌ » : در حالي كه نكوهيده بود . در حالي كه مورد مذمّت و ملامت قرار مي‌گرفت .‏

آيه ‏‏50
‏متن آيه : ‏
‏ فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏پروردگارش ( با پذيرش توبه‌اش مجدّدا ) او را برگزيد و از زمره شايستگانش كرد .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« إجْتَبَاهُ رَبُّهُ » : پروردگارش او را براي اتمام رسالتش بر گزيد .‏

آيه ‏‏51‏‏
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏نزديك است كافران هنگامي كه آيات قرآن را مي‌شنوند ، تو را با چشمان ( خيره و زل زده ) خود به سر درآورند و هلاك سازند ، و مي‌گويند : او قطعاً ديوانه است .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« لَيُزْلِقُونَكَ » : اين كه تو را نقش زمين سازند و نابودت كنند . تو را از زمين بردارند . حرف ( لَ ) براي تأكيد نزديكي ايشان به اقدام هلاك كردن و نابود كردن است . در ميان عربها كنايه از شدّت كينه‌توزي و دشمنانگي است . « الذِّكْرَ » : قرآن .‏

آيه ‏‏52
‏متن آيه : ‏
‏ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ ‏

‏ترجمه :‏ ‏
‏در صورتي كه قرآن جز اندرز و پند جهانيان و مايه بيداري و هوشياري ايشان نيست .‏

‏توضيحات : ‏‏
‏« ذِكْرٌ » : اندرز و پند . مايه بيداري و هوشياري .‏

 

موضوعات: موقعیت فعلی: فهرست قرآن / سوره قلم / تفسیر نور  لینک ثابت